Przygotowanie

Empiryzm metodologiczny to stanowisko filozoficzne, które przyjmuje, że wartościowa wiedza płynie z doświadczenia. Empirycy uważają, że doświadczenie zmysłowe (dźwięk, zapach, smak itd.) jest podstawowym sposobem zdobywania wiedzy ale nie kwestionują roli rozumu w poznawaniu świata. Takie podejście warto wykorzystać w procesie nauki emocji i zwrócić uwagę na to, co przeżywamy w trakcie ich odczuwania.

Prowadzący powinien się upewnić, że dzieci mają wystarczające umiejętności do realizacji tego tematu. To może być dobry moment na przegląd treści poruszonych na wcześniejszych spotkaniach / materiału zrealizowanego podczas wcześniejszych spotkań, aby właściwie przygotować dzieci do przyswojenia nowych informacji. Podczas wybierania materiałów i zasobów uzupełniających scenariusz lekcji (np. książek, filmów) należy spojrzeć na nie z perspektywy dzieci. Znajdź materiały, które wzbogacą zajęcia i sprawią, że nawiążesz lepszą komunikację z uczestnikami.

Po wybraniu materiałów i upewnieniu się, że docelowa grupa będzie w stanie zrozumieć treść lekcji, można zorganizować miejsce zajęć i usadzić wszystkich uczestników w kręgu. Postaw w widocznym i łatwo dostępnym dla siebie miejscu tablicę z przymocowaną kartką B1 oraz markerem i rozpocznij zajęcia.

Wprowadzenie

Prowadzący wita uczestników i przeprowadza tzw. rundkę. Każdy wybiera kolor kredki, który najlepiej oddaje jego nastrój i wyjaśnia dlaczego wybrał właśnie taki kolor. Następnie nauczyciel wprowadza dzieci do tematu i następuje burza mózgów na temat tego, czym są emocje.

Emocje to wewnętrzny drogowskaz i wskaźnik zaspokojenia naszych potrzeb. Złość i smutek pojawiają się, gdy nasze wymagania nie są spełnione. Natomiast spokój i radość wskazują, że mamy zaspokojone ważne dla nas w danym momencie potrzeby.

Nasz Nastrój

Prowadzący rozkłada w środku kręgu wycinki z gazet/fotografie przedstawiające różne emocje. Każde dziecko wybiera jedną z nich i próbuje wyjaśnić, co mogło sprawić, że osoba ze zdjęcia tak się czuje. Na koniec próbuje zademonstrować emocje (mimiką, gestami, postawą).

Złość informuje o tym, że się z czymś nie zgadzamy lub ktoś przekracza nasze granice (fizyczne lub psychiczne). Pozwala bronić swoich wartości i motywuje do działania.

Strach ostrzega przed niebezpieczeństwem. Pozwala przygotować się na jakieś wydarzenie i przewidzieć, co może się stać.

Smutek informuje o nowej, trudnej sytuacji. Sprzyja refleksji i odnalezieniu źródła problemu.

Radość dodaje pozytywnej energii do działania i pomaga nawiązywać relacje. Sprawia, że jesteśmy bardziej wyrozumiali wobec siebie i innych.

Moja Wrażliwość

Każdy uczestnik otrzymuje kartkę z kilkoma zdaniami, które ma dokończyć (dopisując coś lub rysując minkę).

Przykładowe zdania:

• Kiedy otrzymuję prezent, czuję…
• Kiedy jestem w nowym miejscu, czuję się…
• Kiedy w pobliżu coś brzydko pachnie, czuję …
• Kiedy muszę zabrać głos przed całą klasą, czuję się…
• Kiedy ktoś zniszczy coś mojego, czuję…
• Kiedy jestem sam, czuję się…
• Kiedy muszę porozmawiać z rodzicami, czuję…
• Kiedy muszę poprosić nauczyciela o pomoc, czuję…
• Kiedy jestem z przyjaciółmi, czuję się…
• Kiedy dostanę najlepszą ocenę w klasie, czuję…

Po wykonaniu zadania następuje omówienie ćwiczenia w trzy- lub czteroosobowych grupach. Uczestnicy przez cały czas próbują aktywnie słuchać.

Kryzys Emocjonalny

Przedstawione ćwiczenie stanowi wstęp do dyskusji na temat złożoności emocji. Im trudniejsza jest sytuacja, w której się znajdujemy, tym silniejsze emocje mogą nam towarzyszyć i tym trudniej może nam przyjść je opanować.

• Etap I: Uczestnicy zajęć wstają i formując okrąg, chwytają się za dłonie. Nie mogą przerwać okręgu do końca zadania. Prowadzący wrzuca do środka balon. Zadaniem dzieci jest utrzymanie go w powietrzu przez minutę.
• Etap II: Dzieci znów chwytają się za dłonie. Prowadzący wrzuca najpierw jeden balon, jak w poprzedniej części, i po 10 sekundach dorzuca kolejne cztery balony. Dzieci muszą utrzymać wszystkie balony w powietrzu przez minutę. Gdy jeden z balonów spadnie, uczestnicy wracają do kręgu i następuje omówienie zadania.

Prowadzący po zakończeniu ćwiczenia może zapytać: Jak czuliście się w zabawie z jednym balonem, a jak z pięcioma? Czym te zabawy różniły się między sobą? Jakie emocje towarzyszyły zabawie? Co pomagało wam radzić sobie z emocjami (złością, frustracją)? Co by się stało, gdyby w zabawie pojawiło się 10 balonów jednocześnie?

Podsumowanie

Prowadzący zbiera informacje zwrotne od każdego uczestnika i podsumowuje zajęcia. Może zapytać: Co było dla was nowe, ważne, ciekawe? Następuje czas na indywidualne pytania i uwagi.

Zajęcia w Diadzie

1. Nasz nastrój.

Prowadzący rozkłada wycinki z gazet/fotografie przedstawiające twarze wyrażające różne emocje. Dziecko wybiera jedną z nich i próbuje wyjaśnić, co mogło sprawić, że osoba ze zdjęcia tak się czuje. Na koniec próbuje zademonstrować emocje (mimiką, gestami, postawą).

2. Moja wrażliwość.

Uczestnik otrzymuje kartkę z kilkoma zdaniami, które ma dokończyć (dopisując coś lub rysując minkę). Po wykonaniu zadania następuje omówienie ćwiczenia z dzieckiem.

3. Kryzys emocjonalny.

• Etap I: Prowadzący odbija jeden balon wspólnie z dzieckiem.
• Etap II: Nauczyciel odbija jednocześnie dwa balony wspólnie z dzieckiem.

Prowadzący po zakończeniu ćwiczenia może zapytać: Jak czuliście się w zabawie z jednym balonem, a jak z dwoma? Czym te zabawy różniły się między sobą? Jakie emocje towarzyszyły zabawie? Co pomagało wam radzić sobie z emocjami (złością, frustracją)? Co by się stało, gdyby w zabawie pojawiły się 3 balony jednocześnie?

Zajęcia On-line

1. Nasz nastrój.

Na wcześniejszych zajęciach trener prosi uczestników, aby przygotowali wycinki z gazet/fotografie przedstawiające twarze wyrażające różne emocje. Każde dziecko wybiera jedną z nich i próbuje wyjaśnić, co mogło sprawić, że osoba ze zdjęcia tak się czuje. Na koniec próbuje zademonstrować emocje (mimiką, gestami, postawą) przed kamerą.

2. Moja wrażliwość.

Prowadzący prosi wybranych uczestników o dokończenie wypowiedzianego przez niego zdania słowami opisującymi emocje. Po wykonaniu zadania następuje omówienie ćwiczenia w trzy- lub czteroosobowych grupach.

3. Kryzys emocjonalny.

Prowadzący na wcześniejszych zajęciach prosi dzieci o przygotowanie dwóch nadmuchanych balonów.

• Etap I: Dzieci wstają i przed kamerkami próbują utrzymać jeden balon w powietrzu przez minutę.
• Etap II: Dzieci biorą dwa balony i muszą utrzymać je w powietrzu przez minutę.

Dzieci po wykonaniu ćwiczenia wracają przed kamerki i następuje omówienie zadania. Prowadzący może zapytać: Jak czuliście się w zabawie z jednym balonem, a jak z dwoma? Czym te zabawy różniły się między sobą? Jakie emocje towarzyszyły zabawie? Co pomagało wam radzić sobie z emocjami (złością, frustracją)? Co by się stało, gdyby w zabawie pojawiły się 3 balony jednocześnie?

autor: Sylwia Sitkowska, Maria Kocurowska, Damian Berent

źródło: Naucz mnie jak radzić sobie … Sensus, Gliwice 2021