Święto Zmarłych

1 listopada Kościół katolicki obchodzi uroczystość Wszystkich Świętych. Tego dnia wspominamy wszystkich, którzy żyli przed nam, naszych bliskich, przyjaciół, rodziców, krewnych, znajomych, stawiając kwiaty oraz zapalając znicze. Ze świętem zmarłych związany jest ogień – symbol pamięci, wdzięczności, modlitwy.

Historia

Według historyków uroczystość Wszystkich Świętych sięga jeszcze czasów antycznych, kiedy to w wybranym dniu wspominano wszystkich męczenników chrześcijańskich. Uważa się, że już w IV wieku wprowadzano takie wspomnienie w wielu Kościołach wschodnich prowincji Cesarstwa Rzymskiego. W średniowieczu uroczystość Wszystkich Świętych pierwotnie odbywała się 13 maja. Wówczas obchodzono laudację wszystkich męczenników chrześcijańskich, z całego świata, w pierwszą niedzielę po Zielonych Świątkach. Najpewniej w 741 roku papież Grzegorz III przeniósł jednak to święto na 1 listopada, natomiast w roku 835 papież Grzegorz IV zwrócił się do cesarza Ludwika Pobożnego, by ten obowiązkowymi uczynił obchody uroczystości 1 listopada w całym cesarstwie.

W 935 roku papież Jan XI zdecydował, iż 1 listopada będzie osobnym świętem ku czci Wszystkich Świętych. Od tamtej pory miało ono obowiązywać w całym Kościele. Co więcej, wprowadził także wigilię tego święta. W 1475 roku święto zostało ustanowione za obowiązkowe dla chrześcijan, o czym zdecydował papież Sykstus IV. Do uroczystości dołączył także oktawę obchodów. Wigilia i oktawa zostały zniesione w roku 1955 przez papieża Piusa XII 

Ustanowienie dnia Wszystkich Świętych miało zastąpił pogańskie obrzędy, związane z wiarą w powrót zmarłych na ziemię. Z praktykowanych w średniowieczu obrzędów wyrosło później m.in. dobrze nam znane Halloween.  

Dzień Wszystkich Świętych przypadający na 1 listopada jest jednym z najważniejszych świąt katolickich. To wyjątkowy okres zadumy i refleksji. Tego dnia miliony Polaków odwiedzają groby najbliższych, zapalając znicze i wspominają swoich krewnych i znajomych. W tym czasie pamiętamy również o tych, których groby na co dzień są zapomniane przez innych. Wspominamy jednocześnie wybitnych Polaków, którzy mieli niebagatelny wkład w rozwój kultury i dziedzictwa naszego kraju, a odeszli od nas niedawno lub też wiele lat wcześniej. Pamiętamy wówczas także o wybitnych pisarzach, sportowcach, aktorach, ale przede wszystkim o tych, którzy walczyli za ojczyznę (wiadomosci.onet.pl).

Zaduszki

Dzień zaduszny. Znaczenie święta i jego pochodzenie

Geneza Zaduszek również sięga tysiąca lat, ale dopiero od XIII wieku święto to obowiązuje w całym Kościele. Pierwotnie miały stanowić alternatywę do obchodzonych na przełomie października i listopada przedchrześcijańskich świąt zmarłych.

Dzień Zaduszny, czyli Wspomnienie Wszystkich Wiernych Zmarłych, potocznie dzień modlitw „za dusze”. To czas, kiedy kościół wspomina zmarłych, którzy w czyśćcu pokutują za grzechy. Jednocześnie w oktawie Wszystkich Świętych odprawiane są w ich intencji nabożeństwa, tak zwane wypominki.

Zaduszki to tylko i wyłącznie święto kościelne.

Przypomnijmy, że Dzień Zaduszny wywodzi się z praktyk pobożnościowych wczesnośredniowiecznych mnichów, a dokładniej z nabożeństw odprawianych corocznie w różnych klasztorach za zmarłych współbraci.

Od IX wieku natomiast, podczas specjalnych nabożeństw w niektórych opactwach, zaczęto obejmować intencjami modlitewnymi wszystkich zmarłych chrześcijan, a nie tylko zakonników, jak to było dotychczas.

Zgodnie z tradycją Zaduszek związanych było bardzo wiele ludowych zwyczajów oraz wierzeń. Jeszcze w XIX wieku na wschodzie Polski odprawiano uroczystości ofiarne z przywoływaniem zmarłych, co później stało się inspiracją dla Adama Mickiewicza do napisania „Dziadów” (money.pl).

Temat: Święto Zmarłych w Polsce

Cel lekcji: Nauczenie uczniów o tradycjach i zwyczajach związanym ze Świętem Zmarłych w Polsce.

Przebieg zajęć

Wprowadzenie (5 minut):
Rozpocznij lekcję od krótkiego wprowadzenia, wyjaśniając, że dzisiaj będziesz mówić o Święcie Zmarłych, które jest ważnym świętem religijnym i kulturalnym.

Część 1: Co to jest Święto Zmarłych? (10 minut):
Opisz uczniom, że Święto Zmarłych, znane również jako Wszystkich Świętych, to święto obchodzone w Polsce 1 listopada, mające na celu uczczenie pamięci wszystkich zmarłych, szczególnie bliskich krewnych.

Część 2: Tradycje i zwyczaje (15 minut):

• Omów tradycje związane z tym świętem, takie jak odwiedzanie grobów zmarłych na cmentarzach.
• Wyjaśnij, że w Polsce zwyczajem jest zapalanie zniczy i składanie kwiatów na grobach, a także modlitwa za dusze zmarłych.

Część 3: Symbolika (10 minut):

• Omów symbolikę związana z tym świętem, taką jak chryzantema, która jest kwiatem symbolizującym śmierć i zmartwychwstanie.
• Wyjaśnij, że znicze symbolizują światło, które prowadzi dusze zmarłych w ciemnościach.

Część 4: Dlaczego to ważne? (5 minut):

• Podkreśl, że Święto Zmarłych w Polsce to czas refleksji nad życiem i śmiercią oraz pamięcią o tych, którzy odeszli.
• Zaznacz, że to również okazja do wspólnego spędzania czasu w gronie rodziny i wspierania się nawzajem w żałobie.

Część 5: Inne tradycje (10 minut):

• Wspomnij o innych zwyczajach związanych z tym świętem, takich jak gotowanie specjalnych potraw, jak barszcz czerwony z uszkami, i spożywanie ciastek faworków w różnych regionach
• Opowiedz o obrzędach cmentarnych, takich jak odmawianie modlitw na grobach.

Część 6: Emocje powiązane ze Świętem Zmarłym

Święto Zmarłych, które w Polsce obchodzone jest 1 listopada, wiąże się z różnymi emocjami, ale dla większości ludzi jest to dzień pełen szacunku, smutku i wspomnień.

1. Smutek: W dniu Święta Zmarłych, ludzie odwiedzają groby swoich bliskich, którzy odeszli z tego świata. To czas, kiedy tęsknimy za nimi i czujemy smutek, ponieważ nie są już z nami. To jest w porządku czuć się smutnym i płakać, jeśli tego potrzebujesz. Inni ludzie też mogą czuć smutek w tym dniu.
2. Szacunek: Ludzie chodzą na cmentarze, aby odwiedzić groby swoich bliskich. To oznacza, że ​​traktujemy te miejsca z wielkim szacunkiem. To tak, jakbyśmy mówili: „Pamiętamy o tobie” naszym zmarłym przyjaciołom i rodzinie.
3. Wspomnienia: Święto Zmarłych to też czas, kiedy przypominamy sobie dobre chwile spędzone z osobami, które odeszły. To może być chwila, aby opowiedzieć historie o nich i podzielić się wspomnieniami.
4. Znicze i kwiaty: Na grobach stawia się znicze i kwiaty. Znicze są jak małe, jasne światła, które pomagają nam pamiętać o naszych zmarłych. Kwiaty to piękne rośliny, które też wyrażają nasze uczucia.
5. Rodzinne tradycje: W niektórych rodzinach istnieją specjalne tradycje związane z tym dniem. To mogą być konkretne rzeczy, które rodzina robi na cmentarzu lub w domu, aby uczcić pamięć swoich zmarłych bliskich.
6. Różne emocje: Każdy człowiek może czuć się inaczej w dniu Święta Zmarłych. Niektórzy ludzie mogą być bardziej smutni, inni mogą być spokojni, a jeszcze inni mogą śmiać się, kiedy wspominają zabawne historie o swoich bliskich. To w porządku, aby czuć różne emocje.

Pamiętajcie, że każda emocja jest ważna, i możecie mówić o swoich uczuciach, jeśli macie ochotę. To dzień, kiedy możemy wspólnie uczcić pamięć tych, których straciliśmy.

Zakończenie (5 minut):
Podsumuj główne punkty lekcji i zachęć uczniów do zadawania pytań oraz dzielenia się swoimi refleksjami na temat Święta Zmarłych w Polsce.

Upewnij się, że uczniowie mają możliwość zadawania pytań i dyskusji, aby lekcja była bardziej interaktywna.

Opracowanie: Sylwia Merchut (Iwan)