Gotowość szkolna to kluczowy etap w życiu każdego dziecka, który stanowi fundament dla późniejszego sukcesu w nauce i życiu społecznym. Oznacza ona gotowość psychiczną, emocjonalną i społeczną dziecka do rozpoczęcia nauki w szkole podstawowej. Wartościowa gotowość szkolna nie tylko dotyczy znajomości liter i liczb, ale także zdolności interpersonalnych, samoświadomości oraz umiejętności radzenia sobie w różnych sytuacjach.

Co to jest gotowość szkolna?

Gotowość szkolna to złożony proces, który obejmuje wiele aspektów rozwojowych dziecka. Obejmuje ona nie tylko zdolności poznawcze, takie jak znajomość liter, liczb czy umiejętności matematyczne, ale również umiejętności społeczne, emocjonalne oraz motoryczne. Gotowe do szkoły dziecko potrafi samodzielnie zawiązać buty, trzymać ołówek, radzić sobie z emocjami, koncentrować się przez dłuższy czas oraz rozumieć zasady społeczne, takie jak szacunek dla innych czy umiejętność dzielenia się z innymi.

Do końca kwietnia przedszkole musi wydać rodzicom informację o gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole podstawowej. Realizacja tego obowiązku w odniesieniu do dzieci posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego rodzi wątpliwości. Dodatkowe problemy pojawiają się w przypadku dzieci z odroczonym obowiązkiem szkolnym oraz dzieci, które przybyły do Polski z Ukrainy. Dowiedz się jakie problemy dotyczące informacji o gotowości szkolnej mogą się pojawić i jak im zaradzić.

Decyzja o zapisaniu do szkoły, gdy dziecko nie jest gotowe do podjęcia nauki

Wielu rodziców decyduje się na zgłoszenie do szkoły podstawowej dziecka 6-letniego. Robią to, chociaż wcześniej nie wystąpili z wnioskiem o przygotowanie dla niego informacji o gotowości. Brak tego dokumentu nie stanowi jednak przeszkody i jeżeli spełnione zostaną warunki wskazane w przepisach prawa oświatowego, dziecko może rozpocząć naukę w pierwszej klasie.

Zgodnie z art. 36 ust. 1-3 ustawy z 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe, dziecko, które w danym roku kalendarzowym kończy 6 lat, może na wniosek rodziców rozpocząć naukę w szkole podstawowej. W tym celu rodzice dziecka muszą:

• złożyć w szkole wniosek w tej sprawie,
• dołączyć potwierdzenie dyrektora przedszkola o realizacji wychowania przedszkolnego przez dziecko w roku szkolnym poprzedzającym rok szkolny, w którym dziecko ma rozpocząć naukę w szkole podstawowej albo opinię o możliwości rozpoczęcia nauki w szkole podstawowej, wydaną przez publiczną poradnię psychologiczno-pedagogiczną albo niepubliczną poradnię psychologiczno-pedagogiczną.

Dyrektor szkoły podstawowej, na wniosek rodziców, przyjmie dziecko do klasy I, jeżeli:

• korzystało z wychowania przedszkolnego w roku szkolnym poprzedzającym rok szkolny, w którym ma rozpocząć naukę w szkole podstawowej,
• albo posiada opinię o możliwości rozpoczęcia nauki w szkole podstawowej, wydaną przez poradnię.

Opiekunowie prawni dziecka objętego obowiązkowym rocznym przygotowaniem przedszkolnym powinni więc otrzymać zaświadczenie o korzystaniu z wychowania przedszkolnego. Przepisy nie zawierają natomiast obowiązku dołączenia do wniosku informacji o gotowości szkolnej. Trzeba pamiętać, że przekazanie szkole informacji jest prawem, a nie obowiązkiem. Natomiast szkoła nie ma prawa żądać jej udostępnienia.

Czy informacja o gotowości szkolnej jest tym samym, co informacja o gotowości do podjęcia nauki w szkole podstawowej?

Informacja o gotowości dziecka do podjęcia nauki w pierwszej klasie szkoły podstawowej zawiera dane o opanowaniu przez dziecko wymagań określonych w podstawie programowej wychowania przedszkolnego w obszarach: fizycznym, emocjonalnym, społecznym i poznawczym. Informacja zawiera także opis stopnia samodzielności dziecka, jego potrzeb rozwojowych, predyspozycji, uzdolnień i zainteresowań.

Nauczyciele, oprócz określenia mocnych i słabych stron oraz wskazania, jakie działania na rzecz dziecka podejmowali, powinni zawrzeć w informacji również wskazówki dla rodziców i dodatkowe spostrzeżenia o dziecku.

Problemy dotyczące informacji o gotowości szkolnej

Powszechnie dokument ten nazywa się również „informacją o gotowości szkolnej” lub po prostu „gotowością szkolną”. Często mówi się także o dojrzałości szkolnej. Czym różnią się te pojęcia? Co do zasady traktuje się je zamiennie. Można natomiast przyjąć, że gotowość szkolna jest rozumiana, jako dokument wydawany rodzicom, zaś dojrzałość to stopień rozwoju osiągnięty przez dziecko.

Niezależnie od stosowanej nazwy, zawsze mamy do czynienia z tym samym dokumentem – tj. informacją wydawaną na druku według wzoru nr 82 określonego w załączniku nr 3 do rozporządzenia MEiN z 7 czerwca 2023 r. w sprawie świadectw, dyplomów państwowych i innych druków. Pobierz wzór druku MEiN-I/82.

Diagnoza dla dzieci z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego

Ocena gotowości szkolnej powinna uwzględniać te same wymagania w odniesieniu do wszystkich dzieci z uwzględnieniem dostosowanych kryteriów oceny osiągnięć dziecka niepełnosprawnego do jego możliwości psychofizycznych. Oznacza to, że możliwości dzieci posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, niezależnie od podstawy do jego wydania, są oceniane tak samo, jak w przypadku dzieci zdrowych.

W ocenie nauczyciel musi ocenić, czy dziecko poradzi sobie z wyzwaniami, które pojawią się w szkole. Wobec dzieci z niepełnosprawnością trzeba ocenić, czy w możliwym dla konkretnego dziecka zakresie, przy dostosowaniu warunków kształcenia do jego potrzeb, będzie ono w stanie realizować zadania edukacyjne, np. związane z czytaniem pisaniem, liczeniem, czy poradzi sobie emocjonalnie w nowym środowisku.

Jak rozwijać gotowość szkolną u dzieci?

1. Wspieraj rozwój poznawczy: Zabawy kształcące logiczne myślenie, rozwiązywanie problemów oraz rozwijanie umiejętności matematycznych mogą być pomocne w budowaniu gotowości szkolnej.
2. Rozwijaj umiejętności społeczne: Dzieci powinny mieć okazję do interakcji z rówieśnikami i dorosłymi, co pomaga im w nauce współpracy, komunikacji i rozumienia uczuć innych.
3. Stymuluj rozwój emocjonalny: Pomóż dziecku nazwać i wyrażać swoje emocje, nauczając je technik radzenia sobie ze stresem i frustracją. To kluczowe dla radzenia sobie w szkole i w relacjach z innymi.
4. Rozwijaj umiejętności motoryczne: Ćwiczenia fizyczne i zabawy, które angażują ruch, pomagają w rozwoju koordynacji i sprawności fizycznej, co jest istotne dla sukcesu w aktywnościach szkolnych i sportowych.
5. Kultywuj ciekawość i chęć do nauki: Zachęcaj dziecko do zadawania pytań, eksperymentowania i odkrywania nowych rzeczy. Motywacja do nauki jest kluczowym czynnikiem gotowości szkolnej.

Podsumowanie

Gotowość szkolna jest kluczowym etapem w życiu każdego dziecka, który wymaga wszechstronnego przygotowania. Rozwijanie gotowości szkolnej u dzieci nie polega jedynie na nauce liter i liczb, ale także na budowaniu zdolności interpersonalnych, emocjonalnych i motorycznych. Poprzez odpowiednie wsparcie i stymulację w tych obszarach, rodzice i opiekunowie mogą pomóc dzieciom osiągnąć sukces w szkole i w życiu.