Wróbelki – Mali Skrzydlaci Przyjaciele: Zajęcia edukacyjne dla przedszkolaków
Cele zajęć:
- Poznanie cech, zwyczajów oraz środowiska życia wróbla.
- Rozwijanie umiejętności słuchania i odpowiadania na pytania.
- Zachęcanie do zainteresowania się przyrodą.
- Kształtowanie postaw proekologicznych.
Środki dydaktyczne:
- Książeczki lub obrazki przedstawiające wróble.
- Kredki i kolorowanki z wróblami.
- Małe, łatwe do wykonania budki lęgowe z tektury.
- Odtwarzacz z nagraniami śpiewu ptaków.
Przebieg zajęć:
- Wprowadzenie (5 minut):
- Nauczyciel pokazuje dzieciom obrazki wróbli i pyta, czy wiedzą, co to za ptak.
- Krótkie wprowadzenie: „Dziś porozmawiamy o wróblach – małych ptakach, które możemy zobaczyć w naszym otoczeniu.”
- Czytanka: „Wróbelek Felek” (5 minut):
Wróbelek Felek
W małym ogródku, niedaleko przedszkola, mieszkał wróbelek o imieniu Felek. Felek był małym, brązowym ptaszkiem z szarym brzuszkiem i czarnymi paskami na skrzydłach. Każdego ranka Felek budził się z pierwszymi promieniami słońca i wesoło ćwierkał, witając nowy dzień.
Felek miał wielu przyjaciół w ogródku. Razem z innymi wróblami skakał po trawie, szukając nasion i małych owadów. Najbardziej lubił zbierać okruszki chleba, które dzieci zostawiały po pikniku.
Wróbelki, takie jak Felek, budują swoje gniazda z traw, piórek i małych gałązek. Gniazda są przytulne i bezpieczne dla małych piskląt. Felek mieszkał w gniazdku na drzewie tuż obok placu zabaw. Kiedy przedszkolaki bawiły się na huśtawkach, Felek obserwował ich z góry i czasem nawet przysiadał na huśtawce, aby się pobawić.
Wróbelki są bardzo ważne dla naszego otoczenia. Pomagają w jedzeniu szkodliwych owadów i rozrzucają nasiona, z których rosną nowe rośliny. Dlatego powinniśmy dbać o wróbelki i ich domy, sadząc drzewa i krzewy oraz zawieszając budki lęgowe.
Pytania do czytanki:
- Jak miał na imię wróbelek?
- Jakie kolory miał wróbelek Felek?
- Gdzie mieszkał Felek?
- Co lubił jeść Felek?
- Dlaczego wróbelki są ważne dla naszego otoczenia?
- Jak możemy pomóc wróbelkom?
Działania plastyczne (10 minut):
- Kolorowanie: Dzieci kolorują obrazki wróbli. Nauczyciel rozdaje kolorowanki i kredki, zachęcając dzieci do pokolorowania Felka zgodnie z opisem w czytance.
- Budki lęgowe: Dzieci z pomocą nauczyciela składają proste budki lęgowe z tektury, które potem mogą zabrać do domu lub zawiesić w ogrodzie przedszkolnym.
Zabawa ruchowa (5 minut):
- Zabawa we wróbelki: Dzieci udają wróbelki, skacząc po sali i zbierając „okruszki” (małe kawałki papieru). Nauczyciel może włączyć nagranie śpiewu ptaków, aby stworzyć odpowiednią atmosferę.
Ciekawostki o wróblach (5 minut):
- Wróbelki są jednymi z najczęściej spotykanych ptaków w miastach.
- Mają małe, mocne dzioby, idealne do jedzenia nasion.
- Wróbelki potrafią żyć blisko ludzi i często budują gniazda w budynkach.
- Są bardzo towarzyskie i lubią przebywać w grupach.
- Pomagają w walce ze szkodnikami, jedząc owady, które mogą niszczyć rośliny.
- Wróbelki komunikują się za pomocą różnych dźwięków, a ich ćwierkanie jest bardzo charakterystyczne.
- Wróbelki często kąpią się w wodzie i piasku, aby utrzymać swoje piórka w czystości.
- Te małe ptaki są bardzo zwinne i potrafią szybko latać, unikając drapieżników.
- Wróbelki mogą żyć nawet do 13 lat, choć na wolności zwykle żyją krócej ze względu na różne zagrożenia.
- Samice wróbli składają 3-5 jaj, a oboje rodzice opiekują się pisklętami, karmiąc je i chroniąc przed niebezpieczeństwami.
- Wróble są symbolem szczęścia i wolności w wielu kulturach na całym świecie.
- Wróbelki mają zdolność do adaptacji w różnych środowiskach, co czyni je jednym z najbardziej rozpowszechnionych ptaków na świecie.
Te dodatkowe ciekawostki pomogą dzieciom lepiej zrozumieć i docenić rolę wróbli w naszym ekosystemie, a także zainspirują do dalszych obserwacji przyrodniczych.
Oto kilka linków do filmów o życiu wróbli, które mogą być przydatne podczas zajęć edukacyjnych:
- Życie wróbla – National Geographic:
- Życie wróbla – National Geographic – krótki film dokumentalny pokazujący codzienne życie wróbli.
- Wróbel domowy – BBC Earth:
- Wróbel domowy – BBC Earth – film przedstawiający wróbla domowego w jego naturalnym środowisku.
- Wróble w mieście – Nature on PBS:
- Wróble w mieście – Nature on PBS – dokument pokazujący, jak wróble przystosowują się do życia w miejskich warunkach.
- Bird Watching: House Sparrows (Wróble domowe):
- Bird Watching: House Sparrows – film pokazujący obserwacje wróbli domowych, ich zachowanie i interakcje.
- Ciekawostki o wróblach – Kurzgesagt – In a Nutshell:
- Ciekawostki o wróblach – animowany film, który przedstawia różne ciekawostki o wróblach.
- Wróbelki w ogrodzie – Wildlife Garden:
- Wróbelki w ogrodzie – film pokazujący wróble w ogrodzie, ich zwyczaje i codzienne życie.
Te filmy mogą być świetnym uzupełnieniem zajęć edukacyjnych, pomagając dzieciom zobaczyć wróble w różnych sytuacjach i lepiej zrozumieć ich życie i zachowania.
Film o wróblach:
Quiz o wróblu dla przedszkolaków
1. Jakiego koloru jest wróbel?
a) Niebieski
b) Brązowy
c) Zielony
2. Gdzie wróble najczęściej budują swoje gniazda?
a) Na drzewach
b) Pod wodą
c) W budynkach
3. Co wróble lubią jeść?
a) Słodycze
b) Nasiona i owady
c) Lody
4. Jakie dźwięki wydają wróble?
a) Ćwierkanie
b) Miau
c) Kwa, kwa
5. Jakie zwierzęta pomagają wróblom znaleźć jedzenie?
a) Psy
b) Ludzie
c) Koty
6. Czy wróble lubią żyć w grupach?
a) Tak
b) Nie
c) Nie wiem
7. Jak długo wróble mogą żyć?
a) 1 rok
b) 5 lat
c) Do 13 lat
8. Co wróble robią, żeby utrzymać swoje piórka w czystości?
a) Myją je w wodzie
b) Zostawiają je brudne
c) Kolorują je farbami
9. Kiedy najczęściej można zobaczyć wróble?
a) W nocy
b) W dzień
c) Tylko zimą
10. Czy wróble są ważne dla przyrody?
a) Tak, pomagają w ekosystemie
b) Nie, są niepotrzebne
c) Tylko czasami
Odpowiedzi:
- b) Brązowy
- c) W budynkach
- b) Nasiona i owady
- a) Ćwierkanie
- b) Ludzie
- a) Tak
- c) Do 13 lat
- a) Myją je w wodzie
- b) W dzień
- a) Tak, pomagają w ekosystemie
Jak przeprowadzić quiz:
- Zadawanie pytań: Nauczyciel czyta pytania na głos, a dzieci mogą odpowiadać indywidualnie lub w grupach.
- Odpowiedzi: Po każdym pytaniu nauczyciel daje czas na odpowiedź, a następnie wyjaśnia poprawną odpowiedź.
- Nagrody: Na koniec quizu można wręczyć dzieciom małe nagrody za udział, np. naklejki lub kolorowanki z wróblami/naklejki/żetony.
Instrukcja wykonania budki lęgowej dla wróbla
Cele zajęć:
- Rozwijanie zdolności manualnych i kreatywności dzieci.
- Zachęcanie do dbania o ptaki i ich naturalne środowisko.
- Poznanie zasad konstruowania budek lęgowych i ich roli w ochronie ptaków.
Środki dydaktyczne:
- Tektura (najlepiej grubsza, np. z pudełek kartonowych)
- Nożyczki (dziecięce, bezpieczne)
- Klej na gorąco (obsługiwany przez nauczyciela)
- Taśma klejąca
- Kredki, flamastry do dekoracji
- Ołówki
- Linijki
Przebieg:
- Wprowadzenie (5 minut):
- Nauczyciel wyjaśnia, czym są budki lęgowe i dlaczego są ważne dla ptaków, w tym wróbli.
- Krótkie omówienie zasad bezpieczeństwa podczas pracy z narzędziami.
- Materiały i przygotowanie (5 minut):
- Nauczyciel pokazuje dzieciom wszystkie potrzebne materiały.
- Każde dziecko otrzymuje kawałek tektury, nożyczki i linijkę.
- Kroki wykonania budki lęgowej:Krok 1: Przygotowanie ścian budki (10 minut)
- Nauczyciel rysuje na tablicy prosty schemat budki:
- Przednia i tylna ściana: 20 cm wysokości x 15 cm szerokości.
- Dwie boczne ściany: 20 cm wysokości x 15 cm szerokości.
- Dach: dwa kawałki tektury o wymiarach 17 cm szerokości x 20 cm długości (z lekkim spadkiem na jednym z boków).
- Podłoga: 15 cm x 15 cm.
- Dzieci rysują na swoich tekturach odpowiednie kształty i wycinają je.
- Na przedniej ścianie budki, około 5 cm od górnej krawędzi, nauczyciel rysuje i pomaga dzieciom wyciąć okrągły otwór o średnicy 3-4 cm. To będzie wejście do budki dla wróbli.
- Nauczyciel pokazuje, jak łączyć ściany budki za pomocą kleju na gorąco (obsługiwany przez nauczyciela) lub taśmy klejącej.
- Uczniowie łączą przednią, tylną i boczne ściany, a następnie przymocowują podłogę.
- Nauczyciel pomaga dzieciom przykleić dwa kawałki tektury tworzące dach, upewniając się, że dach lekko wystaje poza krawędzie ścian, aby chronić wnętrze budki przed deszczem.
- Nauczyciel rysuje na tablicy prosty schemat budki:
- Dekoracja budki (10 minut):
- Dzieci używają kredek i flamastrów do ozdabiania swoich budek, dodając rysunki, kolory i inne ozdoby według własnego pomysłu.
- Podsumowanie (5 minut):
- Nauczyciel wyjaśnia, jak i gdzie zawiesić budkę, aby była bezpieczna dla wróbli (najlepiej na drzewie lub na ścianie budynku, w miejscu osłoniętym przed drapieżnikami i niebezpieczeństwami).
- Nauczyciel zachęca dzieci do zabrania budek do domu lub wspólnego zawieszenia ich w przedszkolnym ogrodzie.
Uwagi:
- Dostosowanie: Zajęcia mogą być dostosowane do wieku i umiejętności dzieci. W razie potrzeby nauczyciel może przygotować wstępnie wycięte elementy budek.
- Bezpieczeństwo: Upewnij się, że dzieci używają bezpiecznych nożyczek i są nadzorowane podczas pracy z klejem na gorąco.
- Ekologia: Podkreślaj znaczenie dbania o czystość i środowisko wokół siebie i innych.
Oto kilka przydatnych linków, które mogą pomóc w budowie budki lęgowej dla wróbla:
- Poradnik budowy budki lęgowej dla wróbla – OTOP: Jak zbudować budkę lęgową dla wróbla – szczegółowy poradnik przygotowany przez Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków.
- Instrukcja z rysunkami i wymiarami – Lasy Państwowe: Budki lęgowe dla ptaków – instrukcja z rysunkami i dokładnymi wymiarami budki dla wróbla.
- Video tutorial – YouTube: Jak zbudować budkę lęgową dla wróbla – film instruktażowy, który pokazuje krok po kroku, jak zbudować budkę lęgową.
- Prosty projekt DIY – Ptaki Polskie: DIY: Budka lęgowa dla wróbla – prosty projekt DIY z instrukcją i zdjęciami, jak zbudować budkę dla wróbla.
- Porady dla miłośników ptaków – Vogelwarte: Budki lęgowe – jak pomóc ptakom – strona z różnymi poradami i projektami budek lęgowych dla różnych gatunków ptaków, w tym wróbli.
Te linki powinny dostarczyć szczegółowych informacji i inspiracji do wykonania budki lęgowej dla wróbli, zarówno dla nauczyciela, jak i dla dzieci.
Dodatkowe informacje o wróblach:
Coraz mniej wróbli w Polsce. Ornitolog wyjaśnia, gdzie tkwi przyczyna
Wróbel to ptak, który w naszej części świata towarzyszy człowiekowi niemal od zawsze. Okazuje się, że w ostatnich latach populacja tych ptaków znacznie się zmniejszyła. Ornitolog, dr hab. Tomasz Janiszewski wyjaśnił, dlaczego tak się dzieje.
Mieszkańcy polskich miast (nie tylko dużych) obserwują od jakiegoś czasu spadek liczebności wróbli, których przed laty było bardzo dużo. – Spadek liczebności wróbla spowodowany jest kilkoma czynnikami. Jednym z nich jest brak miejsc do gniazdowania. Zadziwiający może być fakt, że problem ten nie dotyczy tylko dużych miast. Zamykając otwory wentylacyjne i uszczelniając wszelkie otwory w budynkach, pozbawiamy wróble – a także inne chronione gatunki, takie jak jerzyk czy pustułka – miejsc, w których ptaki te mogły zakładać swoje gniazda – mówi dr hab. Tomasz Janiszewski, ornitolog z Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska UŁ.
Maleje populacja wróbli
Drugim powodem, dla którego coraz trudniej spotkać wróbla na polskich osiedlach jest zubożenie bazy pokarmowej. – Coraz mniej owadów, spadek ilości pokarmu roślinnego, zanik transportu konnego, chemizacja środowiska, koszenie trawników, to tylko niektóre składowe prowadzące do zanikania naszego ćwierkającego towarzysza – wyjaśnia naukowiec.
Wróble w Polsce
Negatywnie działa również powszechna wycinka miejskich krzewów. – W wielu miastach zapanowała moda na idealnie przystrzyżone, duże powierzchnie trawników. Przy okazji likwiduje się gęste krzewy, w miejsce których sadzi się rośliny miniaturowe. Jest to oczywiście wygodne z punktu widzenia ekonomii, ponieważ o taką zieleń łatwiej można dbać i nie wymaga to dużych kosztów. Natomiast wraz z wycinką starych, wysokich żywopłotów wróble tracą bezpieczne azyle. Żywopłoty stanowią bowiem dla nich miejsce schronienia, odpoczynku a także bezpiecznego noclegu – mówi specjalista cytowany przez biuro prasowe UŁ.
Więcej: https://wiadomosci.radiozet.pl/polska/Coraz-mniej-wrobli-w-Polsce.-Ornitolog-wyjasnia-gdzie-tkwi-przyczyna
smart-sens.org 
