Czym jest Samoregulacja SELF-REG?

Samoregulacja, nazywana również „Self-Reg”, to proces, w którym jednostka zarządza swoimi emocjami, myślami i zachowaniami, aby osiągnąć określone cele, mimo napotykanych trudności i stresorów. Termin ten zyskał na popularności dzięki badaniom kanadyjskiego psychologa Stuarta Shankera, który zwraca uwagę na to, jak istotna jest zdolność samoregulacji w kontekście rozwoju dziecka, jego zdrowia psychicznego i funkcjonowania społecznego.

Shanker definiuje samoregulację jako zdolność do reagowania na wyzwania emocjonalne, społeczne i poznawcze w sposób, który jest adaptacyjny i zdrowy. Proces ten obejmuje pięć kluczowych obszarów: biologiczny, emocjonalny, poznawczy, społeczny oraz prospołeczny, które wzajemnie na siebie oddziałują i wpływają na zdolność jednostki do radzenia sobie ze stresem i wyzwaniami dnia codziennego (Shanker, 2016).

Rola Samoregulacji w Rozwoju Dziecka

Samoregulacja jest fundamentalnym elementem rozwoju emocjonalnego, poznawczego i społecznego dziecka. Badania wskazują, że dzieci, które opanowały umiejętność samoregulacji, lepiej radzą sobie w sytuacjach stresowych, mają większą odporność psychiczną oraz lepsze wyniki w nauce (Blair & Raver, 2015). Samoregulacja umożliwia dziecku kontrolowanie swoich impulsów, co jest niezbędne w procesie uczenia się i wchodzenia w interakcje z rówieśnikami.

W kontekście edukacyjnym, umiejętność samoregulacji ma istotne znaczenie dla sukcesu ucznia. Badania dowodzą, że dzieci, które potrafią samodzielnie regulować swoje emocje i zachowania, mają większą zdolność do koncentracji, wytrwałości oraz efektywnego rozwiązywania problemów (Duckworth et al., 2019). Co więcej, brak umiejętności samoregulacji może prowadzić do problemów emocjonalnych, społecznych oraz trudności w nauce.

Metoda SELF-REG według Stuarta Shankera

Metoda SELF-REG, opracowana przez Stuarta Shankera, opiera się na pięciu krokach, które pomagają dzieciom i dorosłym identyfikować i zarządzać stresorami, które wpływają na ich zdolność do samoregulacji. Kroki te obejmują:

1. Rozpoznanie stresorów – zidentyfikowanie czynników wywołujących stres (biologicznych, emocjonalnych, poznawczych, społecznych i prospołecznych).
2. Redukcja stresu – minimalizowanie lub eliminowanie zidentyfikowanych stresorów.
3. Świadomość reakcji na stres – nauka rozpoznawania własnych reakcji fizjologicznych i emocjonalnych na stres.
4. Zwiększenie zdolności do samoregulacji – uczenie się technik i strategii zarządzania stresem.
5. Refleksja – regularne monitorowanie i ocena postępów w samoregulacji (Shanker, 2016).

Wpływ Samoregulacji na Zdrowie Psychiczne i Funkcjonowanie Społeczne

Samoregulacja odgrywa kluczową rolę w zdrowiu psychicznym i funkcjonowaniu społecznym. Badania pokazują, że zdolność do samoregulacji jest związana z mniejszym ryzykiem rozwoju zaburzeń emocjonalnych, takich jak lęk czy depresja (Moffitt et al., 2011). Samoregulacja pomaga również dzieciom w budowaniu pozytywnych relacji z rówieśnikami i dorosłymi, co jest kluczowe dla ich ogólnego dobrostanu i satysfakcji z życia (Eisenberg et al., 2010).

Znaczenie Samoregulacji w Kontekście Szkolnym

W środowisku szkolnym, umiejętność samoregulacji pozwala uczniom skutecznie radzić sobie z wyzwaniami związanymi z nauką i relacjami interpersonalnymi. Zdolność do samoregulacji wpływa na poprawę wyników w nauce, rozwój umiejętności poznawczych oraz zdolność do adaptacji w grupie rówieśniczej (Zimmerman, 2002).

Zajęcia Rewalidacyjne: Nauka Samoregulacji (Self-Reg) dla uczniów szkół masowych

Samoregulacja, czyli umiejętność zarządzania swoimi emocjami i reakcjami, jest kluczowym elementem zdrowego rozwoju dzieci w dzisiejszym dynamicznym świecie. Dzieci uczęszczające do szkół masowych często doświadczają różnorodnych stresorów, takich jak presja rówieśnicza, wymagania akademickie, czy konflikty międzyludzkie. Dlatego też zajęcia rewalidacyjne dotyczące nauki samoregulacji (Self-Reg) mogą okazać się nieocenione w budowaniu ich odporności psychicznej oraz zdolności do efektywnego radzenia sobie z wyzwaniami dnia codziennego.

Cel zajęć

Głównym celem zajęć rewalidacyjnych jest nauka technik samoregulacji, które pomogą uczniom:

• Rozpoznawać i nazywać własne emocje.
• Radzić sobie ze stresem i presją.
• Poprawić koncentrację i kontrolę impulsów.
• Rozwijać umiejętności społeczne i współpracę z innymi.

Plan Zajęć Rewalidacyjnych: Self-Reg

1. Wprowadzenie do Samoregulacji:

• Czas trwania: 10 minut.
• Opis: Zajęcia rozpoczynają się od krótkiej prezentacji na temat samoregulacji. Uczniowie dowiedzą się, czym jest samoregulacja, dlaczego jest ważna oraz jak wpływa na ich codzienne życie. Wprowadzenie zawierać będzie przykłady sytuacji, w których dzieci mogą doświadczać stresu i potrzeby samoregulacji.

2. Rozpoznawanie i Nazywanie Emocji:

• Czas trwania: 20 minut.
• Opis: Nauczyciel zaprasza uczniów do aktywności, podczas której uczą się rozpoznawać i nazywać swoje emocje. Korzystając z kart emocji, uczniowie będą wskazywać, jakie emocje odczuwają w różnych sytuacjach, np. podczas testu, rozmowy z przyjacielem czy wystąpienia na forum klasy.

3. Techniki Samoregulacji:

• Czas trwania: 20 minut.
• Opis: Uczniowie będą uczyć się praktycznych technik samoregulacji, takich jak:
  • Głębokie oddychanie.
  • Wizualizacja (wyobrażanie sobie miejsca, w którym czują się spokojnie).
  • Rozciąganie i ćwiczenia fizyczne.
  • Techniki uziemienia, jak np. skupienie się na odczuciach płynących z ciała.
    Każda technika zostanie dokładnie omówiona, a następnie uczniowie będą mieli okazję ją przećwiczyć.

4. Scenki Rodzajowe i Dyskusja:

• Czas trwania: 30 minut.
• Opis: Uczniowie wezmą udział w scenkach rodzajowych, które będą symulować różne stresujące sytuacje (np. konflikt z rówieśnikiem, porażka na sprawdzianie). Po każdej scenie nastąpi dyskusja, podczas której dzieci będą mogły omówić swoje emocje i sposoby, jakimi mogłyby zarządzać stresem w tych sytuacjach.

5. Tworzenie Indywidualnego Planu Samoregulacji:

• Czas trwania: 20 minut.
• Opis: Każdy uczeń opracuje swój własny plan samoregulacji. Plan będzie zawierał:
  • Lista stresujących sytuacji, które mogą go dotyczyć.
  • Wybrane techniki samoregulacji, które są dla niego najbardziej skuteczne.
  • Strategię, jak i kiedy te techniki stosować.

6. Podsumowanie i Feedback:

• Czas trwania: 10 minut.
• Opis: Na zakończenie zajęć uczniowie podzielą się swoimi przemyśleniami na temat tego, czego się nauczyli, co było dla nich najbardziej przydatne oraz jakie techniki będą chcieli stosować w przyszłości. Nauczyciel podsumowuje najważniejsze punkty zajęć i udziela konstruktywnego feedbacku.

Materiały i środki dydaktyczne

• Karty emocji.
• Przybory do pisania (długopisy, kartki).
• Materiały audiowizualne do prezentacji technik samoregulacji.
• Przestrzeń do ćwiczeń fizycznych.

Zajęcia rewalidacyjne dotyczące samoregulacji w szkołach masowych to krok w stronę wsparcia dzieci w radzeniu sobie ze stresem i presją. Poprzez naukę praktycznych technik zarządzania emocjami, uczniowie zyskują narzędzia, które pomagają im lepiej radzić sobie z codziennymi wyzwaniami, poprawiając jednocześnie swoje wyniki w nauce i rozwijając umiejętności społeczne. Samoregulacja to fundament zdrowego rozwoju emocjonalnego, który powinien być promowany w każdej szkole.

Bibliografia

• Blair, C., & Raver, C. C. (2015). School readiness and self-regulation: A developmental psychobiological approach. Annual Review of Psychology, 66, 711-731. Link do artykułu
• Duckworth, A. L., Gendler, T. S., & Gross, J. J. (2019). Situational strategies for self-control. Perspectives on Psychological Science, 11(1), 35-55. Link do artykułu
• Eisenberg, N., Hofer, C., & Vaughan, J. (2010). Effortful control and its socioemotional consequences. In R. A. Dienstbier (Ed.), Nebraska Symposium on Motivation: Vol. 56. Temperament and Personality Development Across the Life Span (p. 235–268). Springer. Link do książki
• Moffitt, T. E., Arseneault, L., Belsky, D., Dickson, N., Hancox, R. J., Harrington, H., … & Caspi, A. (2011). A gradient of childhood self-control predicts health, wealth, and public safety. Proceedings of the National Academy of Sciences, 108(7), 2693-2698. Link do artykułu
• Shanker, S. (2016). Self-Reg: How to Help Your Child (and You) Break the Stress Cycle and Successfully Engage with Life. Penguin Canada. Link do książki
• Zimmerman, B. J. (2002). Becoming a self-regulated learner: An overview. Theory Into Practice, 41(2), 64-70. Link do artykułu