Wigilia – scenariusz lekcji

Temat: Wigilia na Syberii Jacka Malczewskiego i Wigilia na Syberii Jacka Kaczmarskiego

Czas realizacji: 90 minut

Cele lekcji
– opisywanie i interpretowanie dzieła plastycznego
– wyszukiwanie i wykorzystywanie informacji z tekstu poetyckiego
– dostrzeganie różnych środków tworzenia nastroju – w malarstwie i literaturze
– formułowanie własnych sądów i wniosków
– popieranie wypowiedzi odpowiednimi fragmentami tekstu
– redagowanie opisu postaci oraz listu lub kartki z pamiętnika
– notowanie ze słuchu
– wchodzenie w rolę

Metody i techniki
– praca z obrazem i tekstem, karta pracy, rozmowa

Formy pracy
– indywidualna, zbiorowa

Materiały
reprodukcja obrazu Jacka Malczewskiego Wigilia na Syberii1, karty pracy nr 3 i 4, encyklopedia/dostęp do wikipedii

Przebieg lekcji

1. Zapisanie tematu, wyświetlenie obrazu i wyjaśnienie, czym jest Syberia i w jaki sposób jest
związana z losami Polaków. Można poprosić uczniów, żeby znaleźli odpowiednie informacje w encyklopedii, lub przeczytać im odpowiednie hasło. Ważne jest podkreślenie faktu, że wielu Polaków było wywożonych na Sybir,
m.in. po klęsce powstania styczniowego.

Syberia, Sibir’, Sybir, kraina geogr. w Azji Północnej, gł. część azjat. terytorium Rosji; 12,7 mln km2,
ok. 31 mln mieszk.; dzieli się na Syberię Zachodnią (Niz. Zachodniosyberyjska, Ałtaj) i Syberię Wschodnią (Wyż. Środkowosyberyjska, Sajany, Zabajkale oraz obszar od G. Wierchojańskich do G. Kołymskich, z nizinami Jany, Indygirki i Kołymy); ros. regionalizacja włącza do S. także ros. Daleki Wschód; bardzo gęsta sieć rzek, gł.: Ob z Irtyszem, Jenisej, Lena; największe jez. Bajkał; tajga (ok. 70% pow.), na północy tundra, na południu step. Eksploatacja bogatych złóż ropy naftowej i gazu ziemnego, węgla, rud żelaza i metali nieżel., złota, diamentów; wielkie elektrownie wodne i cieplne; hutnictwo żelaza i metali nieżel., przemysł drzewny, chem.; w południowej części rozwinięte rolnictwo; myślistwo, hodowla zwierząt futerkowych i reniferów; na południu linie kol. Transsyberyjska i Bajkalsko-Amurska; gł. m.: Nowosybirsk, Omsk, Krasnojarsk, Nowokuźnieck, Irkuck. Od starożytności na S. koczowały różne związki plemienne (m.in. Hunowie); w XIII w. znaczne obszary S. weszły w skład imperium Czyngis-chana, a po jego śmierci – Złotej Ordy; w XV w. powstał chanat syber., który w końcu XVI w. podbiła Rosja; zajmując ziemie syber., Rosjanie w XVII w. dotarli do Oceanu Spokojnego; jeszcze w XVII w. na S. zaczęto zsyłać więźniów kryminalnych i polit. (od XVIII w. uczestników powstań nar. w Polsce); po utworzeniu ZSRR na S. powstał system łagrów; od XIX w. wzrosło znaczenie gosp. S., zwłaszcza jako bazy surowcowej Rosji.
Encyklopedia PWN

2. Zanotowanie w dowolnej formie najważniejszych informacji o Jacku Malczewskim.
Można przeczytać uczniom notkę biograficzną bądź poprosić wcześniej wybranego ucznia lub kilkoro uczniów o przygotowanie krótkiej prezentacji na temat malarza. Uczniowie, słuchając, samodzielnie tworzą zwięzłą notatkę.

Jacek Malczewski

subskrypcja 9 zł