Jakie są objawy ADHD u dorosłych?

Psychologiczny przewodnik po neuroatypowości w dorosłym życiu

Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD) kojarzy się najczęściej z dziećmi – hałaśliwymi, impulsywnymi, pełnymi energii. Tymczasem coraz więcej dorosłych osób zaczyna rozpoznawać u siebie objawy, które przez całe życie były ignorowane, maskowane lub błędnie diagnozowane. ADHD u dorosłych to nie mit ani moda – to rzeczywistość potwierdzona przez liczne badania neuropsychologiczne i kliniczne.

ADHD – rozwój objawów w cyklu życia

ADHD nie „znika” z wiekiem. Objawy mogą się zmieniać, ale trudności w koncentracji, organizacji, regulacji emocji i utrzymaniu motywacji pozostają. Jak pisze dr Russell Barkley, światowej sławy badacz ADHD:

„ADHD to nie jest problem tylko dzieci – to zaburzenie rozwoju funkcji wykonawczych, które wpływa na codzienne życie od dzieciństwa aż po dorosłość” (Barkley, 2015).

Główne objawy ADHD u dorosłych

Zgodnie z klasyfikacjami DSM-5 i ICD-11 oraz obserwacjami klinicznymi, objawy ADHD u dorosłych dzielą się na trzy główne grupy:

🔹 1. Trudności z koncentracją i utrzymaniem uwagi

Częste rozpraszanie się podczas rozmów, pracy czy lektury
„Zamyślenie” i gubienie wątku w środku zadania
Trudność w kończeniu rozpoczętych projektów
Zapominanie o spotkaniach, terminach, ważnych datach
Nieumiejętność słuchania „do końca” – przerywanie rozmówcy
Odkładanie zadań na ostatnią chwilę (prokrastynacja)

🔹 2. Impulsywność i trudności z hamowaniem reakcji

Podejmowanie pochopnych decyzji (np. finansowych, zakupowych)
Wybuchy złości lub frustracji „bez powodu”
Trudność w czekaniu na swoją kolej
Częste przerywanie innym w rozmowie
Przejmowanie ryzyka bez refleksji

🔹 3. Nadmierna aktywność psychoruchowa (nie zawsze fizyczna)

Poczucie „wewnętrznego niepokoju” i nieustannego pobudzenia
Trudność w odpoczynku, relaksie, medytacji
Zmienianie pozycji podczas siedzenia, bawienie się przedmiotami
Gonitwa myśli, trudność w zasypianiu

Objawy to nie wszystko – ADHD wpływa na całe życie

ADHD wpływa nie tylko na uwagę i impulsy, ale też na:

🧠 Funkcje wykonawcze

Zaburzona zdolność do planowania, zarządzania czasem, organizacji, ustalania priorytetów.

❤️ Relacje interpersonalne

Trudność w utrzymywaniu związków, frustracje w pracy zespołowej, częste konflikty spowodowane impulsywnością.

🧾 Obszar zawodowy

Problemy z terminowością, niedokończone projekty, wypalenie, trudność w utrzymaniu stabilnego zatrudnienia.

😞 Zdrowie psychiczne

Współwystępowanie z depresją, lękiem, zaburzeniami odżywiania i uzależnieniami. Często ADHD nie zostaje rozpoznane, a leczone są tylko objawy wtórne.

Maskowanie objawów i „ukryte ADHD”

Wiele osób – zwłaszcza kobiet – przez lata adaptuje się, kompensując trudności. Perfekcjonizm, nadmierna kontrola, potrzeba bycia „grzeczną” i „kompetentną” to często strategie obronne, które wypalają psychicznie. Jak zauważa dr Kathleen Nadeau:

„Kobiety z ADHD rzadko trafiają do diagnozy z powodu nadpobudliwości. One są zmęczone, przytłoczone i nie wiedzą, czemu nic im nie wychodzi mimo wysiłków.”

Wczesne Wspomaganie Rozwoju (WWR) Przedszkolaka z ADHD eBook 18 zł

Kiedy zgłosić się na diagnozę?

Jeśli odczuwasz:

chroniczne zmęczenie psychiczne
niezdolność do skupienia się mimo starań
impulsywność, która psuje relacje
chaos w życiu codziennym, mimo planowania

…warto rozważyć konsultację z psychologiem, psychiatrą lub neuropsychologiem. ADHD można diagnozować także w wieku dorosłym, a odpowiednie wsparcie (np. terapia poznawczo-behawioralna, farmakoterapia, coaching ADHD) może diametralnie poprawić jakość życia.

Cytaty i źródła

Barkley, R. A. (2015). Attention-Deficit Hyperactivity Disorder: A Handbook for Diagnosis and Treatment
Nadeau, K. (2010). Understanding Women with ADHD
Ramsay, J. R., Rostain, A. L. (2015). Cognitive Behavioral Therapy for Adult ADHD
World Health Organization. (2022). ICD-11 Clinical Descriptions and Diagnostic Guidelines

Podsumowanie

ADHD u dorosłych nie jest „modną wymówką”, lecz realnym zaburzeniem neurobiologicznym. To nie lenistwo, roztrzepanie ani niedojrzałość. To inny sposób funkcjonowania mózgu, który można zrozumieć, zaakceptować i wspierać. Diagnoza nie zamyka drzwi – przeciwnie, otwiera drogę do lepszego życia.

Najczęściej zadawane pytania

Czy ADHD może ujawnić się dopiero w dorosłości?
ADHD zawsze ma początek w dzieciństwie, ale objawy mogą nasilić się lub stać się bardziej zauważalne w dorosłości, np. pod wpływem stresu, macierzyństwa, pracy zawodowej.

Czy ADHD to tylko trudności z koncentracją?
Nie. ADHD to zaburzenie funkcji wykonawczych – obejmuje także impulsywność, problemy z organizacją, regulacją emocji, motywacją.

Czy można mieć ADHD i jednocześnie być zorganizowanym?
Tak, niektóre osoby rozwijają strategie kompensacyjne, które pomagają im maskować objawy. Jednak często dzieje się to kosztem dużego wysiłku psychicznego.

Czy warto leczyć ADHD farmakologicznie w dorosłości?
W wielu przypadkach tak – farmakoterapia (np. metylfenidat) może znacząco poprawić funkcjonowanie. Decyzję podejmuje lekarz psychiatra po dokładnej diagnozie.