Program nauczania języka polskiego dla obcokrajowca, dziecka z Ukrainy
„Szukamy wszystkiego, co nas łączy, co wzajemnie
wzbogaca,co służy przyjaźni i wspólnocie.”
(T.Pilch)
Szkoła dla ukraińskich uczniów bez zbędnych formalności
Czytaj więcej na Prawo.pl:
https://www.prawo.pl/oswiata/szkola-dla-ucznia-z-ukrainy-przepisy-wniosek-nauczyciel,513793.html
PROGRAM NAUCZANIA JĘZYKA POLSKIEGO DLA DZIECKA Z UKRAINY
W ROKU SZKOLNYM ……./……..
Uczeń (imię i nazwisko): ………………………………….
klasa 1-3 Szkoła Podstawowa
1. Cele główne zajęć:
• pomoc uczniowi w przezwyciężaniu trudności w opanowaniu języka polskiego,
• nabycie przez ucznia kompetencji językowej, umożliwiającej porozumiewanie się w języku polskim w podstawowym zakresie,
• wspieranie wszechstronnego rozwoju ucznia, zwłaszcza jego naturalnych zdolności, zainteresowań i możliwości w sferach: intelektualnej, psychicznej i moralnej.
2. Cele szczegółowe:
• zainteresowanie dziecka językiem i kulturą polską oraz rozbudzenie w nim chęci porozumiewania się po polsku,
• rozbudzanie w dziecku uczucia radości i satysfakcji z nauki języka polskiego,
• kształcenie i rozwijanie komunikacyjnych kompetencji językowych oraz sprawności językowych w zakresie recepcji (rozumienie ze słuchu, czytanie) i produkcji (mówienie i pisanie),
• rozwijanie podstawowych umiejętności służących świadomemu uczeniu się (głównie umiejętności czytania, pisania, liczenia, wypowiadania się) poprzez wyrównywanie braków w wiadomościach wynikających z pobytu za granicą i z nieznajomości języka polskiego,
• wzmacnianie chęci poznawania i uczestnictwa w polskiej kulturze, np. poprzez czynne branie udziału w życiu klasowym,
• kształtowanie umiejętności porozumiewania się z rówieśnikami, współpracy w grupie w środowisku szkolnym i pozaszkolnym,
• stworzenie podstaw językowych, psychologicznych, społecznych i kulturowych do dalszej nauki na kolejnych etapach edukacyjnych,
• uwzględnianie indywidualnych potrzeb dziecka, umacnianie wiary we własne siły i umożliwianie osiągania sukcesu.
3. Metody i formy pracy:
• metody podające – oparte na słowie: praca z książką, wyjaśnienie, opis, opowiadanie, rozmowa
• oparte na obserwacji, np. pokaz
• oparte na praktycznej działalności
• aktywizujące: drama, gry dydaktyczne.
4. Treści kształcenia edukacji polonistycznej:
– usprawnianie mowy (ćwiczenia z zakresu emisji głosu – właściwe artykułowanie głosek i akcentowanie sylab),
– ćwiczenia w mówieniu (poprawne wypowiadanie wyrazów i budowanie zdań, opowiadanie historyjek obrazkowych i sytuacyjnych),
– utrwalenie znajomości liter alfabetu, ich poprawne i kształtne pisanie, właściwe łączenie w wyrazy oraz porównywanie z drukowanymi,
– praktyczne stosowanie znajomości liter,
– układanie wyrazów z ruchomego alfabetu,
– rozróżnianie samogłosek i spółgłosek,
– utrwalanie pojęć: zdanie, wyraz, sylaba, liter, głoska,
– budowa zdania, liczenie wyrazów w zdaniu, sylab i głosek w wyrazie,
– ćwiczenia w analizie i syntezie słuchowo-wzrokowej wyrazów,
– ćwiczenia w czytaniu różnych tekstów: głoskami, sylabami, wyrazami, metodą globalną i zdaniami
– doskonalenie techniki czytania (tempo, poprawność, rozumienie)
– wdrażanie do głośnego i cichego czytania ze zrozumieniem,
– rozpoznawanie zdań oznajmujących, pytających i rozkazujących,
– rozpoznawanie części mowy: rzeczowników i czasowników,
– rozpoznawanie rodzajów oraz liczb części mowy,
– znaki interpunkcyjne: kropka, przecinek, dwukropek,
– układanie prostych zdań z rozsypanek wyrazowych,
– utrwalanie poznanych zasad ortograficznych (pisownia dwuznaków i zmiękczeń, używanie wielkiej litery, przestrzeganie poprawności ortograficznej poznanych wyrazów),
– ćwiczenia w kształtnym pisaniu i właściwym łączeniu liter,
– ćwiczenia w poprawnym przepisywaniu tekstów,
– ćwiczenia w pisaniu z pamięci zdań oraz próby pisania wyrazów i krótkich zdań ze słuchu,
– układanie i zapisywanie zdań,
– nauka rymowanek i wierszyków,
– korzystanie z gier dydaktycznych: domino sylabowe, domino literowo-obrazkowe, memo itp.
5. Tematyka zajęć:
1. Alfabet
• poznawanie alfabetu,
• samogłoski i spółgłoski,
• litera a głoska,
• sylaba, wyraz, zdanie.
2. Kolory
• nazewnictwo na podstawie warzyw i owoców oraz skojarzeń.
3. Ja i moi bliscy
• podstawowe informacje o sobie (imię, nazwisko, wiek, miejsce zamieszkania),
• witanie się i zwroty grzecznościowe,
• moje zainteresowania,
• emocje, marzenia, świat wyobraźni,
• najbliższa rodzina.
4. Moja szkoła i moja klasa
• pomieszczenia (sala lekcyjna, boisko szkolne, biblioteka, toaleta)
• pracownicy,
• przybory szkolne,
• koledzy i koleżanki.
5. Dom i otoczenie
• dom (pomieszczenia, meble),
• zabawki,
• podwórko, plac zabaw,
• ciekawe miejsca.
6. Człowiek
• części ciała,
• ubranie,
• zdrowie,
• posiłki,
• higiena osobista,
• zawody,
• komunikowanie się,
• uczucia.
7. Życie codzienne
• kalendarz (dni tygodnia, miesiące, godziny, pory dnia),
• podstawowe czynności dnia codziennego,
• obowiązki szkolne i domowe,
• gry, zabawy, koła zainteresowań,
• żywienie (artykuły spożywcze, posiłki i potrawy),
• zakupy (kupowanie, sprzedawanie, cyfry i liczby),
• ubranie (części garderoby).
8. Przyroda
• pory roku i pogoda,
• zwierzęta,
• rośliny.
9. Polska
• symbole narodowe,
• wielcy Polacy,
• miasta,
• zabytki.
10. Święta i tradycje
• Boże Narodzenie i Wielkanoc,
• Święta Narodowe,
• Święta rodzinne.
11. Podróże
• środki transportu,
• zachowanie w podróży,
• ciekawi ludzie, miejsca i wydarzenia,
• wakacje.
12. Język nauki
• podstawowe terminy z zakresu wiedzy o języku polskim,
• utrwalanie poznanych zasad ortograficznych.
Realizacja celów kształcenia jest możliwa poprzez:
• respektowanie dotychczasowych doświadczeń językowych ucznia,
• spiralny układ treści nauczania,
• selektywny dobór materiału językowego ze względu na jego dostosowanie do poziomu znajomości języka polskiego przez dziecko,
• stosowanie wielokanałowych sposobów prezentowania i ćwiczenia umiejętności językowych poprzez odwoływanie się do wszystkich zmysłów,
• odwoływanie się do zdolności naśladowczych uczniów w procesie dydaktycznym,
• wykorzystanie zróżnicowanych i atrakcyjnych dla dziecka technik nauczania,
• odwoływanie się do zabawy jako podstawowej formy aktywności dziecka.
Treści programu dostosowane będą do indywidualnych potrzeb, możliwości i kompetencji językowych ucznia (źródło: edux.pl)
źródło: by Maria Prymachenko / Kolorowanki ukraińskie
Krótkie informacje dla ucznia z Ukrainy na dobry początek
Tradycje i obyczaje na Ukrainie
Wielokulturowość w Przedszkolu „Pod Muchomorkiem”
„Szukamy wszystkiego, co nas łączy, co wzajemnie
wzbogaca,co służy przyjaźni i wspólnocie.”
(T.Pilch)
Dzieci w wieku przedszkolnym zadają mnóstwo różnych pytań. Okres ten warto wykorzystać na rozbudzenie w nich ciekawości świata, wrażliwości na potrzeby innych.
Edukację wielokulturową w przedszkolu rozpoczynamy od wyrabiania w dzieciach własnej tożsamości, poznania naszej kultury, tradycji, muzyki, sztuki itp. Wejście Polski do Unii Europejskiej zainicjowało w przedszkolach i szkołach działania mające na celu poznanie kultury innych narodów. Dzieci, poprzez kreatywną zabawę poznawały tradycje i zwyczaje innych państw, np. Francji, Niemiec, Grecji i innych. Podczas dni kultury wybranych krajów UE dzieci poznawały ich bogactwo kulturowe, elementy tańców, piosenek, wspólnie z nauczycielkami przygotowywały i degustowały proste potrawy związane z poznawanym krajem. Nasze przedszkole odwiedzili goście z różnych zakątków świata,
nie tylko z Europy. Z przedszkolakami bawili się studenci z Gruzji, Tunezji i Brazylii.
Dzieci miały okazję nauczyć się krótkich piosenek w ich ojczystych językach, tańców, porozumiewać się prostymi zwrotami w języku angielskim (na miarę możliwości przedszkolaka). Studenci wzbogacili swą wiedzę o nowe doświadczenia, przeżyli niezapomniane chwile. Na zakończenie ich pobytu w naszym przedszkolu dzieci własnoręcznie wykonały dla nich upominki, co wywołało wielkie wzruszenie. Były to rysunki, laurki, papierowe składanki.
Niedawno przedszkolaki miały okazję poznać elementy kultury Japonii. Przyczyniła się do tego siostra jednej z dziewczynek uczęszczających do grupy pięciolatków, Halinka Rzewuska. Na co dzień uczy się ona w Liceum Ogólnokształcącym Sióstr Nazaretanek z oddziałami międzynarodowymi w Warszawie. Szkoła od trzech lat prowadzi wymianę ze szkołą Harima Hig School w Japonii. Jako najlepsza uczennica Halinka zakwalifikowała się na wyjazd do tejże szkoły, a po powrocie postanowiła podzielić się z dziećmi swoimi wrażeniami.
W Polsce coraz częściej spotykamy osoby reprezentujące różne kręgi kulturowe. Do naszego przedszkola uczęszczali i nadal uczęszczają dzieci cudzoziemców. Byli już Ukraińcy, Japończycy, Koreańczycy, Francuzi, a obecnie są Bośniacy, oraz dzieci z tzw.
małżeństw mieszanych np. polsko-nigeryjskich. Naszych wychowanków nie dziwi więc fakt, że widzą obok siebie rówieśników o odmiennym wyglądzie, języku, upodobaniach. Dzięki znajomości przez nauczycielki z naszego przedszkola języka angielskiego, oraz wsparciu nauczyciela tegoż języka bardzo szybko został rozwiązany podstawowy problem, jakim jest bariera językowa. Zarówno dzieci jak i rodzice zostali otoczeni specjalną opieką od pierwszych dni ich pobytu w przedszkolu. Wspólnie uczestniczyli w zabawach, zajęciach, poznawali nauczycieli, personel przedszkola, sposoby pracy z dziećmi w grupie. Przyjazna, życzliwa atmosfera stworzona przez cały personel dała im poczucie bezpieczeństwa i pomogła odnaleźć się w nowej rzeczywistości. Rodzice dzieci cudzoziemskich są często zapraszani na uroczystości wewnątrzprzedszkolne (różne konkursy, zabawy związane z porą roku, tradycjami polskimi np.”Andrzejki”), podczas których prezentujemy elementy naszych tradycji, naszej kultury. Chętnie uczestniczą w urodzinach dzieci z grupy, gdzie dzielą się swoimi doświadczeniami.
Takie spotkania sprzyjają kształceniu u przedszkolaków prawidłowych postaw w stosunku do ludzi różnych narodowości i wspierają integrację dzieci z innych kręgów kulturowych.
Niedawno ukończyłam kurs „Praca z dzieckiem cudzoziemskim ” zorganizowanym przez Studium Prawa Europejskiego w Warszawie. Poszerzyłam swoje kompetencje, poznałam procedury dotyczące pracy z dziećmi cudzoziemskimi w przedszkolu, sposoby rozwiązywania problemów związanych z adaptacją tych dzieci. Zdaję sobie sprawę, że niewłaściwy stosunek do dostrzeganych wokół różnic prowadzi do wzajemnych uprzedzeń, dlatego naszym zadaniem jest kształtowanie poczucia własnej tożsamości dzieci i uczenie akceptacji innych kultur już od najmłodszych lat.
„Poznając kulturę innych krajów wzmacniamy własną tożsamość kulturową.”
mgr Elżbieta Churska
mgr Marta Lewandowska –
nauczyciel w Prywatnym Przedszkoli i Żłobku
„Pod Muchomorkiem” w Toruniu
Cudzoziemcy
Uczniowie-cudzoziemcy korzystają z nauki i opieki we wszystkich typach publicznych przedszkoli i szkół do ukończenia 18 lat lub ukończenia szkoły ponadpodstawowej/ponadgimnazjalnej na warunkach dotyczących obywateli polskich.
Cudzoziemcy korzystają na warunkach dotyczących obywateli polskich z nauki w publicznych szkołach dla dorosłych, publicznych szkołach policealnych, publicznych szkołach artystycznych, publicznych placówkach i publicznych kolegiach pracowników służb społecznych oraz z kształcenia ustawicznego w formie kwalifikacyjnych kursów zawodowych, jeśli są:
1) obywatelami pozostałych 27 państw członkowskich Unii Europejskiej, państwa członkowskiego Europejskiego Stowarzyszenia o Wolnym Handlu (EFTA) – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym (Islandia, Liechtenstein, Norwegia) i Konfederacji Szwajcarskiej, a także członkami ich rodzin posiadającymi prawo pobytu lub prawo stałego pobytu;
2) osobami pochodzenia polskiego w rozumieniu przepisów o repatriacji;
3) osobami, którym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej udzielono:
– zezwolenia na pobyt stały;
– ochrony uzupełniającej oraz członkowie ich rodzin;
– zgody na pobyt tolerowany;
– zgody na pobyt ze względów humanitarnych oraz członkowie ich rodzin;
– ochrony czasowej;
– zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej;
– zezwolenia na pobyt czasowy w związku z okolicznością, o której mowa w art. 127, art. 159 ust. 1, art. 176 lub art. 186 ust. 1 pkt 3 lub 4 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach (Dz. U. poz. 1650);
4) osoby, którym nadano status uchodźcy oraz członkowie ich rodzin;
5) członkami rodzin osób ubiegających się o nadanie statusu uchodźcy;
6) osobami posiadającymi ważną Kartę Polaka;
7) osobami, dla których uprawnienie takie wynika z umów międzynarodowych;
8) osobami, które posiadają kartę pobytu z adnotacją „dostęp do rynku pracy”, wizę Schengen lub wizę krajową wydaną w celu wykonywania pracy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
9) stypendystami otrzymującymi stypendia Ministra Edukacji Narodowej, organu prowadzącego szkołę lub dyrektora szkoły.
W świetle przepisu art. 165 ust. 5 ustawy – Prawo oświatowe, pozostali cudzoziemcy mogą pobierać naukę w publicznych szkołach dla dorosłych, publicznych szkołach policealnych, publicznych szkołach artystycznych, publicznych placówkach i publicznych kolegiach pracowników służb społecznych oraz korzystać z kształcenia ustawicznego w formie kwalifikacyjnych kursów zawodowych na warunkach odpłatności.
Wysokość odpłatności oraz sposób wnoszenia opłat, uwzględniający przewidywane koszty kształcenia oraz możliwość całkowitego lub częściowego zwolnienia z tej odpłatności ustala organ prowadzący szkołę.
Cudzoziemcy podlegający obowiązkowi szkolnemu lub obowiązkowi nauki, którzy nie znają języka polskiego albo znają go na poziomie niewystarczającym do korzystania z nauki, mają prawo do dodatkowej, bezpłatnej nauki języka polskiego w formie dodatkowych zajęć lekcyjnych z języka polskiego. Dodatkową naukę języka polskiego organizuje gmina lub powiat właściwe ze względu na miejsce zamieszkania cudzoziemca. Korzystanie przez cudzoziemców z dodatkowych zajęć z języka polskiego nie jest ograniczone czasowo.
Cudzoziemcy mogą korzystać także z dodatkowych zajęć wyrównawczych z danego przedmiotu nauczania przez okres 12 miesięcy. Łączny wymiar dodatkowych zajęć z języka polskiego i zajęć wyrównawczych nie może przekroczyć 5 godzin tygodniowo.
Uczniowie-cudzoziemcy podlegający obowiązkowi szkolnemu lub obowiązkowi nauki, którzy nie znają języka polskiego albo znają go na poziomie niewystarczającym do korzystania z nauki, mają prawo do pomocy udzielanej przez osobę władającą językiem kraju pochodzenia, zatrudnioną w charakterze pomocy nauczyciela przez dyrektora szkoły nie dłużej niż przez okres 12 miesięcy.
Dla cudzoziemców podlegających obowiązkowi szkolnemu, placówka dyplomatyczna lub konsularna kraju ich pochodzenia działająca w Polsce albo stowarzyszenie kulturalno-oświatowe danej narodowości mogą organizować w szkole, w porozumieniu z dyrektorem szkoły i za zgodą organu prowadzącego, naukę języka i kultury kraju pochodzenia.
Obywatele polscy przybywający z zagranicy
Obywatele polscy przybywający z zagranicy podlegający obowiązkowi szkolnemu lub obowiązkowi nauki mają prawo do dodatkowej, bezpłatnej nauki języka polskiego
w formie dodatkowych zajęć lekcyjnych z języka polskiego przez okres 12 miesięcy. Dodatkową naukę języka polskiego organizuje gmina lub powiat właściwe ze względu na miejsce zamieszkania ucznia. Uczniowie mogą także korzystać z dodatkowych zajęć wyrównawczych z danego przedmiotu nauczania przez okres 12 miesięcy. Łączny wymiar dodatkowych zajęć z języka polskiego i zajęć wyrównawczych nie może przekroczyć 5 godzin tygodniowo.
Finansowanie
Na zadania związane z kształceniem uczniów przybywających z zagranicy przysługuje jednostkom samorządu terytorialnego część oświatowa subwencji ogólnej. Przewidziano w niej dodatkowe wagi, obejmujące uczniów korzystających z dodatkowej nauki języka polskiego oraz uczniów oddziałów przygotowawczych. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej w sprawie sposobu poddziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego w roku 2019 są to wagi P44=1,5 oraz P45=0,3.
Egzaminy zewnętrzne
Do dnia 10 września roku szkolnego, w którym mają być przeprowadzone egzaminy zewnętrzne, Dyrektor Centralnej Komisji Egzaminacyjnej w komunikacie wskazuje szczegółowe sposoby dostosowania warunków i form przeprowadzania egzaminu ósmoklasisty i egzaminu maturalnego, w przypadku zdających, którzy potrzebują takiego dostosowania. Przewidziano ułatwienia dla osób przybywających z zagranicy, które przystępują do egzaminów zewnętrznych.
Ułatwienia dla cudzoziemców (art. 44zzr ust. 7 ustawy o systemie oświaty)
Uczeń albo absolwent, któremu ograniczona znajomość języka polskiego utrudnia zrozumienie czytanego tekstu, może przystąpić do:
- egzaminu ósmoklasisty, z wyjątkiem egzaminu z języka obcego nowożytnego – w warunkach i formie dostosowanych do jego potrzeb edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych, na podstawie pozytywnej opinii rady pedagogicznej;
- egzaminu maturalnego, z wyjątkiem egzaminu z języka obcego nowożytnego – w warunkach dostosowanych do jego potrzeb oraz możliwości psychofizycznych, na podstawie pozytywnej opinii rady pedagogicznej.
Dostosowanie formy egzaminu ósmoklasisty polega na przygotowaniu odrębnych arkuszy egzaminacyjnych dostosowanych do potrzeb ucznia, któremu ograniczona znajomość języka polskiego utrudnia zrozumienie czytanego tekstu.
Dostosowanie warunków przeprowadzania egzaminu ósmoklasisty i egzaminu maturalnego polega m.in. na wykorzystaniu odpowiednich środków dydaktycznych (np. słownika dwujęzycznego), odpowiednim przedłużeniu czasu przewidzianego na przeprowadzenie tych egzaminów.
Ułatwienia dla obywateli polskich przybywających z zagranicy (art. 44zzr ust. 6 ustawy o systemie oświaty)
Uczeń, słuchacz albo absolwent, który w roku szkolnym, w którym przystępuje do egzaminu ósmoklasisty lub egzaminu maturalnego, był objęty pomocą psychologiczno-pedagogiczną w szkole ze względu na trudności adaptacyjne związane z wcześniejszym kształceniem za granicą, zaburzenia komunikacji językowej lub sytuację kryzysową lub traumatyczną, może przystąpić do egzaminu ósmoklasisty i egzaminu maturalnego w warunkach dostosowanych do jego potrzeb edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych wynikających odpowiednio z rodzaju tych trudności, zaburzeń lub sytuacji kryzysowej lub traumatycznej, na podstawie pozytywnej opinii rady pedagogicznej.
Dostosowanie warunków przeprowadzania egzaminu ósmoklasisty i egzaminu maturalnego polega m.in. na wykorzystaniu odpowiednich środków dydaktycznych (np. słownika dwujęzycznego), odpowiednim przedłużeniu czasu przewidzianego na przeprowadzenie tych egzaminów.
Materiały
Materiały edukacyjne do wykorzystania w pracy z uczniami z Ukrainy
Przydatne materiały dotyczące wspierania uczniów przybywających z zagranicy są dostępne na stronie Ośrodka Rozwoju Edukacji (https://www.ore.edu.pl/uczen-ze-specjalnymi-potrzebami-edukacyjnymi/4365-wielokulturowosc-w-szkole-uczen-cudzoziemski) oraz Ośrodka Rozwoju Edukacji Polskiej za Granicą (http://powroty.otwartaszkola.pl/).
Materiały dla nauczycieli pracujących w oddziałach przygotowawczych i prowadzących dodatkowe zajęcia z języka polskiego, opracowane przez Fundację im. Mikołaja Reja w ramach konkursu Ministerstwa Edukacji Narodowej na realizację zadań publicznych „Wspieranie inicjatyw edukacyjnych w szkolnym środowisku wielokulturowym” w latach 2017-18:
- przewodnik dla nauczyciela „W polskiej szkole” oraz narzędzia do pracy
z uczniami z doświadczeniem migracji komplementarne z podręcznikami dla klas I-III szkoły podstawowej(https://www.ore.edu.pl/2015/03/wielokulturowosc-w-szkole-uczen-cudzoziemski/) lub (http://fundacjareja.eu/w-polskiej-szkole/); - metodyka nauczania języka edukacji szkolnej uczniów z doświadczeniem migracji – matematyka (http://fundacjareja.eu/do-pobrania/).
Uznanie wykształcenia uzyskanego za granicą
https://www.gov.pl/web/edukacja/uznawanie-wyksztalcenia-uzyskanego-za-granica
źródło: autyzm.life i Neuroróżnorodni i inne strony podane pod tekstami
smart-sens.org 
