Orientacja w przestrzeni
Dzięki specjalnym lekcjom geografii można „podkręcić” inteligencję werbalną uczniów.
Dla naszych dalszych przodków dobre orientowanie się w przestrzeni było zdecydowanie ważniejsze niż umiejętności werbalne. Dlatego neuronauka zakłada, że rejony mózgu odpowiedzialne za zdolności poznania przestrzennego (czyli np. rotowania w wyobraźni obiektów) są stare ewolucyjnie. Ale według badaczy te same rejony wspierają również umiejętności werbalne. Oznaczałoby to, że poprawa zdolności przestrzennych miałaby wpływ na inteligencję werbalną.
Koncepcję tę postanowili poddać empirycznemu testowi neuronaukowcy z kilku amerykańskich uczelni, a wyniki swojej pracy przedstawili na łamach „Science Advances”. Badacze porozumieli się z pięcioma liceami ze stanu Virginia, których uczniom zaproponowano specjalny „Kurs geoprzestrzenny” – analizowali oni między innymi, jak dokładnie komputerowe mapy odwzorowują realny teren. Celem testu, oprócz zdobycia wiedzy, była poprawa zdolności poznania przestrzennego. I rzeczywiście taka poprawa nastąpiła (w badaniach wzięło udział 182 uczestników, których porównano z liczącą 105 osób grupą kontrolną).
Drugi etap badania polegał na sprawdzeniu, czy w grupie kursantów poprawią się również wyniki testów inteligencji werbalnej (czyli m.in. umiejętności rozwiązywania sylogizmów). Tu również odnotowano poprawę w zestawieniu z grupą kontrolną.
Naukowcy poprosili również kilkudziesięciu uczniów o zgodę na przebadanie za pomocą skanera fMRI kilkukrotne w ciągu roku szkolnego. Dzięki temu dowiedzieli się, że wraz z upływem czasu u uczestników kursu geoprzestrzennego rosła aktywność tych rejonów mózgu, które są mocno zaangażowane w poznanie przestrzenne. Co więcej, owe zmiany aktywności lepiej przewidywały poprawę inteligencji werbalnej niż tradycyjne testy czy szkolne oceny.
Neuronauka obiecywała, piszą badacze na łamach „Science Advances”, że poznawanie tajemnic mózgu będzie również wspierało edukację. Wyniki ich badania spełniają tę obietnicę, dając wskazówkę twórcom programów szkolnych, jak można poprawić inteligencję werbalną uczniów.
Mindfulness jest równie skuteczny, jak lek przeciwlękowy
To pierwsze bezpośrednie porównanie działania medytacji i jednego z najskuteczniejszych używanych obecnie medykamentów – escitalopramu.
Pod koniec lat 70. XX w. prof. Jon Kabat-Zinn, amerykański naukowiec z University of Massachusetts Medical School, opracował psycho-edukacyjny program MBSR. To skrót od ang. Mindfulness-Based Stress Reduction, czyli redukcja stresu poprzez medytację uważności. Medytacja ta (znana jako midfulness) to zaś – w dużym skrócie – technika koncentrowania uwagi na wewnętrznych (np. oddechu) i zewnętrznych (np. zapachu lasu) bodźcach występujących w danej chwili.
Od tamtego czasu MBSR, jak i szerzej mindfulness, zaczęły być coraz częściej wykorzystywane w psychoterapii, a kolejne badania wskazywały na ich skuteczność m.in. w redukowaniu lęku. Do tej pory nie porównywano jednak tych technik z działaniem konkretnych leków przeciwlękowych. Tę lukę stara się wypełnić publikacja na łamach „JAMA Psychiatry”, która dowodzi, że MBSR wykazuje podobną efektywność do escitalopramu. To jeden z najskuteczniejszych dostępnych obecnie medykamentów należących do grupy selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI).
Zespół amerykańskich i francuskich naukowców przebadał 208 osób ze zdiagnozowanymi zaburzeniami lękowymi. Część zaczęła przyjmować escitalopram, a pozostali uczestniczyli w ośmiotygodniowym programie MBSR. Po upływie minimum 12 tygodni (ale nie później niż po 24 tygodniach) sprawdzono skuteczność terapii – obydwie okazały się statystycznie równie efektywne w obniżaniu poziomu lęku.
Program MBSR może być dla pacjentów trudniejszy niż przyjmowanie pigułek. Wymaga bowiem codziennego poświęcania 45 minut na trening uważności, a także uczestniczenia w 2,5-godzinnych zajęciach raz w tygodniu. Jednak dla osób, które z jakichś powodów nie mogą lub nie chcą przyjmować escitalopramu, taki ośmiotygodniowy program mindfulness może okazać się skuteczną alternatywą dla farmakoterapii.
Według Światowej Organizacji Zdrowia zaburzenia lękowe to bardzo poważny globalny problem zdrowotny – cierpi na nie ok. 264 mln ludzi.
Marcin Rotkiewicz
Z wykształcenia dziennikarz (pulsar i tygodnik POLITKA) i filozof, stypendysta Massachusetts Institute of Technology. Autor wywiadów rzek: z prof. Jerzym Vetulanim pt. „Mózg i błazen” oraz z prof. Bogdanem Wojciszke pt. „Homo nie całkiem sapiens”. Napisał również „W królestwie Monszatana. GMO, gluten i szczepionki”, za którą otrzymał nagrodę redaktorów portalu Mądre Książki.
#arkusze #ASD #autyzm #BożeNarodzenie #ciekawostki #czytanie #edukacja #ekologia #emocje #empatia #integracja #jesień #kolorowanie #kolory #kreatywność #lato #lekcja #logiczne #logopedia #matematyka #mindfulness #mózg #percepcja #przedszkole #przyroda #psychologia #rewalidacja #rozwój #scenariusz #scenariusze #sensoryka #storytelling #szkoła #toksyczni #uwaga #uważność #wiosna #zabawa #zabawy #zajęcia #zajęciaspecjalistyczne #ZespółAspergera #zwierzęta #ćwiczenia #żłobek
smart-sens.org 