Tradycja

Tradycja (łac. traditio) to – przekazywane z pokolenia na pokolenie obyczaje, poglądy, wierzenia, sposoby myślenia i zachowania, normy społeczne, uznane przez daną zbiorowość za społecznie ważne dla jej współczesności i przyszłości.

Święta wielkanocne

Święta wielkanocne to wyjątkowy czas, w którym symboliczne obrzędy religijne, tradycja ludowa i świat przyrody splatają się w jedno. Chrześcijanie świętują zwycięstwo Jezusa nad śmiercią, przyroda budzi się do życia po zimie, zaś tradycje ludowe zarówno upamiętniają wydarzenia sprzed ponad 2000 lat, jak i podkreślają naturalne przemiany w przyrodzie – wiosna rozpoczyna nowy cykl życia, obsiewania, zbierania plonów i cieszenia się nimi.

Wielki Post – dawniej obchodzono go bardzo surowo. Nie było mowy o zabawach, muzykowaniu czy tłustym jedzeniu. Na Wielki Post nawet organy w Kościele milkły – tak, jak współcześnie w Wielki Piątek. Nie było też dzwonków – zamiast nich słychać było kołatki. W tym czasie ludzie więcej się modlili, pomagali ubogim i przygotowywali się do Świąt, zarówno duchowo jak i praktycznie – np. sprzątając obejście i przygotowując ozdoby świąteczne. Warto wiedzieć, że Wielki Post pokrywa się w czasie z tzw. przednówkiem – w gospodarstwach zapasy zimowe powoli się kończyły, a na polach często leżał jeszcze śnieg, nie było nowych zbiorów. Konieczne było zatem oszczędzanie jedzenia. Nie jedzono też jajek, ponieważ odkładano je na święta. Post miał zatem wymiar nie tylko religijny, ale też bardzo praktyczny!

Śródpoście – tradycyjnie jest to 4.niedziela Wielkiego Postu. Wtedy na jeden dzień powracała do kościoła i domostw radosna atmosfera. Po pierwsze ma ona przypominać, że cały Wielki Post, który był dawniej trudny i bardzo poważnie traktowany, służy oczekiwaniu na bardzo radosne wydarzenie – Zmartwychwstanie! Dlatego w tą niedzielę śpiewa się pełne nadziei pieśni, słychać dzwony i muzykę. Ciekawym zwyczajem było wielkie hałasowanie na polach i łąkach – dzieci z grzechotkami, kołatkami i innymi hałasującymi instrumentami biegły budzić hałasem przyrodę, żeby na święta i na wiosnę wszystko się zazieleniło i zaczęło kwitnąć.

Niedziela Palmowa – upamiętnia wjazd Jezusa do Jerozolimy. Tradycyjnie palmy robiono z tych roślin, które rosły nad rzeką – bo płynąca w nich woda dawała roślinom zieleń i życie, te rośliny odradzały się po zimie najszybciej. Była to m.in. wierzba i trawy oraz trzciny nadrzeczne.

Uplecionymi i poświęconymi palemkami po mszy w Niedzielę Palmową lekko się okładano nawzajem, mówiąc: “Nie ja biję, palma bije, za tydzień wielki dzień, na 6 noc – Wielkanoc”. Miało to przypomnieć o zbliżających się wielkimi krokami świętach i przynieść szczęście. Palemkami klepano też zwierzęta, by były zdrowe przez cały rok. Palmy zatknięte w domu, np. za obraz, miały chronić dom przed gromami w czasie burzy, a wszystkich domowników – przed złymi mocami, chorobami i nieszczęściem.

W Wielki Czwartek chłopcy ze wsi wyganiali Wielki Post, hałasując kołatkami (dzwony kościelne milczały aż do Niedzieli Wielkanocnej). Dzieci robiły dobry uczynek i przy okazji świetnie się bawiły. Do dziś księża praktykują w ten dzień obrzęd polewania stóp dwunastu mężczyznom. To na pamiątkę Ostatniej Wieczerzy Chrystusa z apostołami

Wielki Piątek to dzień wyciszenia. W Kościele nie ma mszy świętej (to jedyny taki dzień w roku), natomiast gromadzą się tam wierni, którzy modlą się w ważnych dla siebie intencjach. W niemal każdym polskim kościele jest nocne czuwanie przy grobie Jezusa, którego pilnują strażnicy (strażacy, harcerze, żołnierze). Dawniej piątkowe modlitwy były bardziej widowiskowe. Pojawiały się procesje grzeszników odzianych w worki żałobne, którzy kładli się krzyżem na podłodze i przepraszali za swoje grzechy.

Wielka Sobota to Wigilia Wielkanocy. Podczas nabożeństwa w tym dniu święci się ogień, wodę i ciernie. Ogień symbolicznie spala to, co stare, woda daje życie. Dawniej wodą spryskiwano dom, by rok był spokojny. Podsycano ogień i wrzucano do niego leszczyny. Popiół rozrzucano w dniu pierwszej orki, co miało zapewnić szczęście i dostatek. Dziś ogień pełni inną rolę, służy do odpalenia paschału, czyli wielkiej świecy, która pali się aż do końca świąt Wielkiej Nocy. Paschał stoi tuż przy ołtarzu.

Sobota to również dzień święcenia pokarmów. Zgodnie z tradycją święconka powinna zostać przygotowana już w Wielki Piątek.

Do koszyczka wkładamy:

• baranka – symbol zmartwychwstałego Chrystusa,
• jajka – symbol rodzącego się życia,
• chrzan – symbol siły,
• wędlina – symbol płodności i dostatku,
• ser – symbol zdrowia dla zwierząt hodowlanych,
• sól – symbol oczyszczenia domostwa od złego oraz istota prawdy,
• ciasto (babka) – symbol wszechstronnych umiejętności.

Naturalnie barwiono jeden z ważniejszych symboli świąt Wielkiej Nocy – jajka. Ten symbol rodzącego się życia odnosi się także do Jezusa, który pokonał śmierć. Dawniej wierzono, że pisanki mają magiczną moc, np. mogą uzdrawiać chorych. Nigdy ich nie lekceważono. Dziś o ich mocy przypominamy sobie właśnie podczas Wielkanocy – to przecież jajka są pierwszą potrawą spożywaną w Niedzielę Wielkanocną. Składamy sobie życzenia i dzielimy jajkiem.

Tradycyjne świąteczne potrawy to:

• żurek – czyli barszcz biały,
• kiełbasa – zwykle biała, na ciepło,
• szynka wędzona w jałowcowym dymie,
• ćwikła z chrzanem,
• pieczone mięso,
• własnoręcznie wykonana babka,
• mazurek z artystycznymi dekoracjami,
• pascha,
• kołacz,
• sernik (kiedyś zwany przekładańcem) (źródło: dziecisawazne.pl)

Wielkanoc. Co to jest tradycja? – scenariusz zajęć dla przedszkolaków

Cele ogólne:
• Wprowadzenie pojęcia tradycja rozumianego jako przekazywanie obyczajów,
poglądów, wierzeń
• zapoznanie dzieci z niektórymi zwyczajami wielkanocnymi
• kształtowanie przeświadczenia o konieczności przekazywania dobrych tradycji
rodzinnych, regionalnych, narodowych następnym pokoleniom
• stwarzanie ogólnej atmosfery wychowawczej opartej na życzliwości, współpracy
oraz opiekuńczości w stosunku do potrzebujących pomocy
• rozwijanie logicznego myślenia
• wyrabianie umiejętności współdziałania w zespole.
• wprowadzenie nastroju oczekiwania na zbliżające się Święta Wielkanocne

Grupa: 5, 6 – latki

Cele operacyjne

Dziecko:
• wykonuje pracę plastyczną o tematyce wielkanocnej
• potrafi współpracować z innymi dziećmi
• doskonali umiejętność posługiwania się przyborem podczas klejenia, układania,
odwzorowywania.
• odgaduje zagadki słuchowe
• potrafi zgodnie współuczestniczyć w zabawie
• dokonuje podziału wyrazów na sylaby i głoski

Metody:
• podające: pokaz
• aktywizujące: zabawy integracyjne
• praktycznego działania: metoda zadań, pedagogika zabawy

Formy:
• indywidualna
• zbiorowa

• zespołowa

Przebieg zajęć

1. Powitanka – Łokieć do łokcia – powitanka częściami ciała

2. Podanie celu zajęć, rozmowa na temat nadchodzących świąt Wielkanocnych

Powoli zbliżają się do nas święta… (jakie? – pytanie do dzieci) – WIELKANOCNE.
– Co robi się w czasie gdy zbliża się Wielkanoc?… (pisanki, kraszanki, inne ozdoby)
– Jakie ozdoby? (kurczaki, kartki świąteczne, palmy Wielkanocne)
Wszystkie symbole wielkanocne mają związek z nadzieją i symbolizują nowe życie:
jajka, gałązki drzew, malutkie kurczaki, dominujący zielony kolor, baranek

3. „Wielkanocne puzzle”
Dzieci podzielone są na 5 zespołów: Niebieskie pisanki, zielone pisanki, czerwone,
żółte i pomarańczowe. Gdy gra muzyka dzieci biegają po sali, jak muzyka milknie
dzieci, które mają pisanki w określonym kolorze dobierają się w zespoły. Każdy
zespół otrzymuje w kopercie pocięte elementy, które należy ułożyć i przykleić na
karton. Każdy obrazek przypięty zostaje na tablicę. Dzieci omawiają treść obrazków.

4. Film edukacyjny- zwyczaje wielkanocne
https://www.youtube.com/watch?v=r-to1UXYMUA

5. „Jajko”- zabawa zręcznościowa. Dzieci w 2 rzędach ścigają się, niosąc styropianowe
jajko na łyżce.

6. „Głodne kurczę”- rzuty do celu. Zawodnicy w 2 rzędach kolejno rzucają woreczkiem
do obręczy hula hop- ułożonej w odległości ok. 3m od linii rzutów. Wygrywa
drużyna, która lepiej nakarmi kurczę, czyli umieści więcej woreczków.

7. ”Zupa nic”- rozmowa o tradycji na podstawie opowiadania. Budowanie pojęcia
tradycja.

8. „Wielkanocny koszyczek” – rozmowa na temat produktów, które należy włożyć do
koszyczka inspirowana wysłuchanym wierszem. Następnie nauczycielka odczytuje
zagadki, jako rozwiązanie dzieci wybierają odpowiednią rzecz i wkładają do koszyczka.

Gdy go weźmiesz za uszy, zaraz wszystko nosi,
Ma wiklinowy brzuszek, i nazywa się ……….. (koszyk)
Długie uszy, szare futro, trochę jest nieśmiały,
i z ogonkiem jak pomponik, cały dzień po lesie goni. (zajączek)
Co to jest? Kolorowe, malowane, i kraszone i pisane, Na Wielkanoc darowane,
(pisanki) Żółciutkie, puchate, w koszu siedzą same,
głośno krzyczą: pi, pi, czekając na mamę. (kurczak)
Kiedy śnieżek prószy, kiedy słonko świeci,
On chodzi w kożuszku, i zimą i w lecie, (baranek)
Nauczycielka pyta czego jeszcze nie włożyliśmy do koszyka? Sól, kiełbasa, chleb,
borówki.

9. „Kroimy wyrazy” – Zabawa dydaktyczna – dzieci sylabizują (klaszcząc) nazwy
wyrazów podanych przez nauczycielkę. Podają liczbę sylab w wyrazie.
(Wyrazy związane z świętami wielkanocnymi: Wielkanoc, święta, jajko, pisanki,
palma, życzenia, kurczątko, zajączek, baranek, Śmigus-dyngus.)

10. „Nasze tradycje”- zabawa plastyczna. Wykonanie plakatu. Dzieci wykonują rysunki
dotyczące tradycji, które pielęgnuje się w ich domach, nadają swojej pracy tytuł, np.
Wspólne śniadanie wielkanocne. N. podpisuje prace. Dzieci przyklejają do swojej
pracy wyraz TRADYCJA.

Zakończenie:
Podsumowanie zajęć rozmową Co to jest tradycja? Podziękowanie dzieciom za aktywność
na zajęciach, nagrodzenie czapeczkami na tablicy motywacyjnej.

źródło: superszkolna.pl

Rysuj po śladzie i pokoloruj pisankę.