Metoda projektów – korzyści dla nauczyciela ZDROWIE PSYCHICZNE UCZNIÓW i uczniów
W czasie, kiedy dominuje nauczanie zdalne i nie ma bezpośredniego kontaktu z uczniami, konieczne staje się szukanie różnych alternatyw w zakresie prowadzenia zajęć. Chodzi bowiem o dążenie do urozmaicenia lekcji, zaangażowania uczniów w dodatkowe działania i przyczynienia się do tego, żeby poczuli oni potrzebę samodzielnego zdobywania wiedzy i doskonalenia swoich umiejętności. Rolą nauczyciela powinno być w związku z tym szukanie ciekawych, innowacyjnych rozwiązań. Jednym z nich może być praca metodą projektów. Jest to metoda znana od dość dawna, jednak w aktualnej sytuacji może zyskać na znaczeniu, pozwala bowiem na wyjście poza utarte schematy i zapewnienie uczniom dodatkowej stymulacji.
Metoda projektów przyczynia się do tego, że dzieci uczą się pracy w grupie i wspólnego planowania poszczególnych działań. Dodatkowo daje również możliwość doskonalenia umiejętności rozwiązywania pojawiających się problemów. Uczniowie w trakcie pracy nad projektem muszą dokonać podziału obowiązków i ustalić kolejność wykonywanych zadań. Można również stwierdzić, że metoda projektu przyczynia się do kształtowania w dzieciach wielu pozytywnych cech. Do najważniejszych należy zaliczyć:
- opanowanie umiejętności formułowania problemów i szukania ich rozwiązań;
- doskonalenie zdolności planowania i organizowania pracy własnej;
- umiejętne łączenie ze sobą wiedzy z różnych dziedzin i obszarów;
- praca nad tym, aby właściwie tworzyć cele i klasyfikować dostępne informacje zgodnie z nimi;
- kształtowanie umiejętności wyrażania własnego zdania i opinii oraz podawania argumentów potwierdzających daną tezę;
- przygotowywanie prezentacji efektów pracy zespołu;
- słuchanie opinii i spostrzeżeń członków zespołu oraz podejmowanie decyzji wraz z nimi;
- umiejętne korzystanie z różnych źródeł wiedzy.
Projekt jest bardzo dużym przedsięwzięciem i wymaga zaangażowania ze strony osób mających go zrealizować. Z jednej strony powinien on mieć charakter interdyscyplinarny, co oznacza, że uczniowie w trakcie wykonywania poszczególnych zadań muszą korzystać z różnorodnych dziedzin wiedzy. Z drugiej strony, jest to takie działanie, które wymaga też od nauczyciela zmiany myślenia. Chodzi bowiem o danie uczniom możliwości samodzielnego podejmowania decyzji, planowania i realizowania swoich pomysłów. Może to być jedna z niewielu sytuacji, które uczą odpowiedzialności za podejmowane decyzje i ich konsekwencje. Oczywiście wskazane są tutaj konsultacje i zapewnienie uczniom wsparcia, służenie im radą i wskazówkami, dotyczącymi chociażby tego, w jaki sposób można podejść do problemu.
Warunki, jakie musi spełniać dobry projekt
Dobry projekt może przynieść wszystkim wiele korzyści, żeby jednak było to możliwe, konieczne staje się zwrócenie uwagi na kilka kwestii:
- cele powinny być wyznaczane wspólnie z uczniami, co przyczyni się do jeszcze większego zaangażowania z ich strony;
- nauczyciel musi stworzyć jasną, zrozumiałą dla wszystkich instrukcję, w której znajdą się temat, cele projektu, metody pracy oraz termin oddania i kryteria jego oceny;
- w założeniach powinno zmierzać się do tego, aby nawiązywał on do sytuacji bliskich uczniom, znanych;
- musi łączyć ze sobą treści z różnych dyscyplin wiedzy;
- z jednej strony powinien dawać możliwość poszerzania wiedzy, a z drugiej kształcenia konkretnych umiejętności;
- należy zadbać o to, by każdy zespół właściwie podzielił się zadaniami i odpowiedzialnością za ich realizację;
- warto zwrócić uwagę na to, że końcowy efekt zostanie zaprezentowany na forum.
Rola nauczyciela w pracy metodą projektów
Metoda projektu daje w związku z tym szerokie możliwości. Również nauczyciel może wiele zyskać w trakcie jego prowadzenia. Przede wszystkim ma on możliwość dokonania autorefleksji. Musi bowiem przed każdym projektem zastanowić się nad swoimi mocnymi i słabymi stronami, ponieważ tylko w ten sposób będzie mógł efektywnie pracować z grupą. Poza tym bardzo dobrze uda mu się poznać grupę, z którą będzie pracował. Musi w tym obszarze wykazać bardzo dużo zaangażowania i cierpliwości, powinien skupić się na znalezieniu zabaw i zadań, które zbliżą członków grupy do siebie i przyczynią się do stworzenia pozytywnej atmosfery. Jednym słowem, wzbogaci swój warsztat pracy. Nauczyciel musi poświęcić czas na omówienie poszczególnych zagadnień i pomoc uczniom w zrozumieniu, czym mają się zajmować. Praca metodą projektów sprawia, że staje się on przewodnikiem, a odchodzi od roli autorytetu, który ma zawsze racje. Kształtuje on dzięki temu relacje partnerstwa i zrozumienia. Nauczyciel uczy się również tego, że uczniowie powinni otrzymać swobodę w trakcie realizacji projektu, nie musi on stać cały czas na straży i dbać o to, aby każde działanie zostało właściwie wykonane. Jedną z ważniejszych kwestii jest pozwolenie uczniom na dokonanie samooceny i porównanie jej z oceną zespołową. Nauczyciel, dzięki korzystaniu z tej metody pracy, może zmienić przede wszystkim swoje podejście i nastawienie do grupy, z którą podejmuje współpracę.
W trakcie swojej pracy może on wykorzystać takie narzędzia jak:
- autorefleksja – samodzielna ocena swoich słabych i mocnych stron;
- przeprowadzanie ankiet w trakcie trwania projektu – w celu sprawdzenia, jak czują się uczniowie w trakcie jego wykonywania;
- obserwacja, testy socjometryczne, wywiady – stosowane w celu poznania grupy;
- autoewalucja jakościowa – chodzi tutaj przede wszystkim o badanie w działaniu, dzięki któremu można dostrzec, w jakim obszarze pojawiły się problemy w trakcie wykonania projektu, kto nie wywiązał się z zadania, określenie, w jaki sposób można by było wprowadzić zmiany, z kim porozmawiać, żeby zmienił swoje nastawienie. Następnie wprowadza się zmiany i sprawdza, czy efekty są zgodne z naszymi oczekiwaniami. Metody jakościowe to również obserwacja pracy grupowej, rozmowy z uczestnikami, wywiady na zakończenie projektu, ankieta. Wszystko to, co pozwoli nam określić, czy metoda ta przyniosła pozytywne skutki i czy sprawdziła się w pracy z daną grupą.
Metody pracy w ramach projektu
Oczywiście konieczne jest również stosowanie różnorodnych, ciekawych metod pracy w trakcie trwania projektu. Uczniowie sami powinni wybrać najlepszy dla nich sposób realizacji działań projektowych, niemniej jednak nauczyciel może okazać się istotnym źródłem inspiracji. Co w związku z tym warto byłoby zaproponować młodym ludziom? W zależności od realizowanego tematu niezwykle pomocne mogą okazać się poniższe metody.
Wywiad
Jest to taka forma pracy, którą można przeprowadzić zarówno stacjonarnie, jak i zdalnie. Konieczne staje się znalezienie przez uczniów osób, które są w stanie udzielić im informacji na określony temat. Wywiad może pomóc nie tylko w zrozumieniu głębi danego zagadnienia, ale również przyczynić się do większego zaangażowania uczniów i zbudowania ciekawych relacji. Zadaniem młodych ludzi staje się tutaj nie tylko znalezienie odpowiednich respondentów, ale również ułożenie pytań, które będą pozwalały na poznanie zdania danej osoby i ukazanie jej doświadczeń w konkretnym obszarze.
Film
Nagrywanie filmów jest istotne chociażby w kontekście tematów związanych z daną miejscowością lub ochroną przyrody. Uczniowie powinni zdawać sobie sprawę z tego, jakie rzeczy chcieliby uwiecznić na filmie. Dodatkowo, konieczne staje się tutaj uzmysłowienie im, że muszą wykazać się argumentami, by pokazać, że film odpowiada założonym wcześniej celom.
Mapa myśli
Jest to ciekawa graficznie forma ukazywania zależności pomiędzy poszczególnymi zagadnieniami. Można dzięki niej pokazać, jak problem główny wpływa na poszczególne cele oraz jakie działania zostały podjęte, żeby można było je zrealizować.
Plakaty
Dzięki wykorzystaniu plakatu w prezentacji efektów pracy własnej możliwe staje się wspieranie kreatywnego podejścia do problemu oraz wzmacnianie relacji interpersonalnych; równie ciekawe i powszechne są takie formy jak collage, broszura czy książka.
Eksperyment
W trakcie pracy nad projektem możliwe staje się również prowadzenie różnorodnych doświadczeń, mających na celu potwierdzenie tez, które sobie stawiamy; mogą one mieć charakter społeczny lub przyrodniczo-
-chemiczny. Na ich podstawie wyciąga się wnioski i formułuje możliwe rozwiązania danego problemu lub pomysły wspierające określone działania.
Prezentacja multimedialna
Jest jedną z podstawowych form prezentowania wyników swoich działań. To bardzo łatwa forma do przygotowania. Na każdym slajdzie można zamieścić konkretne informacje, urozmaicone ilustracjami, obrazkami czy animacjami. Jednocześnie można załączyć tam filmy, które zostały nagrane, czy deskrypcje wywiadów.
Przedstawienia teatralne lub inscenizacje
W zależności od rodzaju tematu i koncepcji uczestników zespołu możliwe staje się przygotowanie w końcowym efekcie przedstawienia i zaprezentowanie go na forum klasy lub szkoły. Uczniowie muszą w trakcie wykonać bardzo wiele różnorodnych działań, od wyboru odpowiedniej sztuki lub samodzielnego jej stworzenia aż po podział kwestii, przygotowanie dekoracji, kostiumów i oprawy muzycznej. Konieczne staje się wybranie nie tylko aktorów, ale też reżysera, który będzie czuwał nad przebiegiem realizacji.
Model lub makieta
Niektóre tematy wymagają wręcz architektonicznego spojrzenia na problem i przygotowania pracy przestrzennej. W ten sposób można przeanalizować tematy związane chociażby z budownictwem.
Wystawa lub festiwal
To jedna z bardziej zaawansowanych metod wykorzystywanych w trakcie realizowania projektu. Należy w niej zaplanować cele długoterminowe, znaleźć organizacje wspierające, często również instytucje, które będą partycypowały w kosztach. Staje się to dużo łatwiejsze, kiedy omawiany problem jest związany z sytuacją danej gminy lub miejscowości. Czasem można takie wydarzenie potraktować jako formę
promocji.
Korzyści dla ucznia i nauczyciela
Widać, że w trakcie prowadzenia działań z wykorzystaniem metody projektu można bardzo mocno zaangażować uczniów i skłonić ich do innowacyjnych i twórczych aktywności. Dzięki temu zajęcia mogą stać się ciekawe, a uczniowie będą w pełni zaangażowani w ich organizację. Jak już zostało wspomniane, metoda projektu jest działaniem przynoszącym różnorodne korzyści zarówno uczniom, jak i nauczycielom Justyna (więcej: Kapuścińska-Kozakiewicz, glospedagogiczny.pl)
Istota metody projektów
Projekt jest odbywającym się w oznaczonym terminie zadaniem, wymagającym podejmowania różnorodnych działań, realizowanym przez uczniów samodzielnie, jednak pod kierunkiem nauczyciela, oraz według przygotowanego wcześniej planu.
W literaturze występuje wiele różnych definicji projektu. Klasyczną definicję tej metody sformułował W. H. Kilpatrick. Według niego „projekt to odważne, planowe działanie, wykonywane całym sercem w środowisku społecznym”.
Niezależnie od kwestii podejmowanych w ramach projektu, konieczne jest, aby odzwierciedlał on potrzeby i warunki grupy, do której jest skierowany.
O dynamice projektu decyduje zmiana w postrzeganiu, myśleniu, przyjmowaniu postaw. Ma on dostarczać nowej wiedzy, uczyć różnych sposobów jej wykorzystania, rozwijać umiejętności, a także wpływać na emocjonalne relacje jednostki z otoczeniem. Ważną cechą tego przedsięwzięcia jest też interdyscyplinarność.
Najprostsza definicja projektu jako metody pracy w szkole mogłaby brzmieć: Projekt jest odbywającym się w oznaczonym terminie zadaniem, wymagającym podejmowania różnorodnych działań, realizowanym przez uczniów samodzielnie, jednak pod kierunkiem nauczyciela, oraz według przygotowanego wcześniej planu.
Istotne jest to, aby projekt uczył rozwiązywania autentycznych problemów oraz koncentrował się na kwestiach budzących zainteresowanie uczniów. Oczywiście ogólne ramy merytoryczne projektu zostają nakreślone przez nauczyciela. Przygotowuje on listę zagadnień, określa, jakie umiejętności uczniowie powinni zdobywać i rozwijać, oraz przedstawia koncepcje, które mają zostać opracowane w działaniu. Spośród nich uczniowie wybierają te, nad którymi chcą pracować. Ponadto samodzielnie decydują o sposobach realizacji określonego tematu, formułują problem, interpretują go, analizują i rozwiązują. Warto podkreślić, że nauczyciel może zostawić uczniom swobodę w doprecyzowaniu omawianego zagadnienia. Może też zaproponować już ściślej określony temat – wówczas pozwala na dokonanie wyboru wśród różnorodnych możliwości jego opracowania.
Istnieją dwie formy realizacji projektu:
- indywidualna – uczeń realizuje projekt samodzielnie i jest w pełni odpowiedzialny za rezultat przedsięwzięcia;
- grupowa – w projekcie uczestniczy zespół uczniów.
Nauczyciel decydujący się na pracę z wykorzystaniem projektu powinien postawić sobie kilka zasadniczych pytań:
- Czy zaproponowane zagadnienia i problematyka wzbudzą zainteresowanie uczniów?
- Czy młodzi ludzie z zapałem zaangażują się w wykonywanie zadań?
- Dlaczego uczniowie mają się zająć danym tematem?
- W jaki sposób będą mogli wykorzystać w przyszłości zdobyte umiejętności i wiedzę?
Metoda projektów przeniesiona na grunt edukacji szkolnej ma charakter interdyscyplinarny: wykorzystuje wiedzę i łączy umiejętności z wielu dziedzin. Wymaga też znajomości innych metod oraz technik uczenia się i nauczania.
Często w ramach jednego projektu uczniowie zostają podzieleni na zespoły zajmujące się zdobywaniem informacji czy opracowaniem i przygotowaniem materiałów, które stanowią punkt wyjścia dla kolejnych zadań, wykonywanych przez inne grupy. Dlatego nauczyciel, przystępując do realizacji projektu, powinien stworzyć szczegółowy harmonogram działań. Przygotowując projekt, musimy określić:
- Cele (Po co to robimy?),
- Treść projektu (Co jest tematem i jaka jest zawartość merytoryczna?),
- Sposoby (Jakie zadania należy wykonać i w jaki sposób to zrobić?),
- Ramy czasowe realizacji poszczególnych etapów i całego przedsięwzięcia,
- Środki działania i zasoby (W jaki sposób można wykorzystać zaplecze, którym dysponujemy?),
- Adresatów (Dla kogo projekt jest przeznaczony?),
- Wykonawców,
- Sposoby komunikowania się (komunikacja wewnętrzna – obieg informacji w obrębie zespołu, komunikacja zewnętrzna – media),
- Sposoby monitorowania i oceny wykonywanych zadań,
- Formę prezentacji rezultatów.
Podczas konstruowania projektu trzeba zatem odpowiedzieć na podstawowe pytania: kto?, co?, dlaczego?, gdzie?, kiedy?, jak?.Momentem zakończenia działań jest prezentacja rezultatów pracy całego zespołu uczestniczącego w przedsięwzięciu. Może to być prezentacja wewnętrzna, adresowana do innych uczniów, do nauczycieli lub rodziców. Warto jest jednak przedstawić wyniki pracy także mieszkańcom najbliższej okolicy, reprezentantom samorządu lokalnego, zaprzyjaźnionym szkołom.
Prezentacja jest niezbędnym i niezwykle cennym elementem metody projektów. Umożliwia bowiem rozwijanie szeregu ważnych umiejętności, takich jak umiejętność wyboru informacji, skutecznego komunikowania się ze słuchaczami, zainteresowania odbiorców i doboru odpowiednich środków przekazu. Stanowi również okazję do usłyszenia słów uznania, które motywują do podejmowania kolejnych wyzwań. Ponadto mobilizuje cały zespół.
Po prezentacji odbywa się ocena całości projektu, która ma doprowadzić do sformułowania przez uczniów wniosków dotyczących następujących kwestii:
- Co zrobiliśmy dobrze?
- Co sprawiało trudności?
- Co należałoby zmienić?
- Czego się nauczyliśmy?
źródło: projektanciedukacji.pl
#arkusze #autyzm #BożeNarodzenie #ciekawostki #czytanie #edukacja #ekologia #emocje #empatia #integracja #jesień #kolorowanie #kolory #kreatywność #lato #lekcja #logiczne #logopedia #matematyka #mindfulness #mózg #parenting #percepcja #przedszkole #przyroda #psychologia #rewalidacja #rozwój #scenariusz #scenariusze #sensoryka #szkoła #terapia #toksyczni #uwaga #uważność #wiosna #WWRD #zabawa #zabawy #zajęcia #zajęciaspecjalistyczne #zwierzęta #ćwiczenia #żłobek
smart-sens.org 