Oto kilka propozycji zabaw, które warto podjąć z dzieckiem. Ze względu na to, że w różnych obszarach edukacji matematycznej może ono prezentować odmienny poziom rozwoju, zabawy zostały podzielone nie ze względu na wiek, a na wybrane obszary edukacji matematycznej.

Zabawy doskonalące orientację w przestrzeni
► Kulka na sznurku – duży koralik zawieszamy na sznurku. Machanie nim w przód i w tył, na boki, nad głową i pod nogą to prosty pomysł, który zachwyci najmłodszych i pozwoli doskonalić orientację w przestrzeni.
► Uciekający robaczek – to zabawa z wykorzystaniem laserowego wskaźnika lub lasera dla kota. Dzieci uwielbiają małe elektroniczne gadżety, a ten naprawdę może mieć wymiar edukacyjny. Laserowa kropka ucieka po przedszkolnej sali lub w domu, a dzieci określają, gdzie jest: „za Kubą, między Kubą a Joasią, nad kuchnią, pod stołem”. Banał, a ile przy tym śmiechu!
► Spacer w ciemnościach – to prosta i wesoła zabawa. Do zabawy potrzeba dwóch osób. Jedna z nich ma zawiązane oczy, druga jest jej nawigatorem. Nawigator ma za zadanie przeprowadzić swojego kolegę przez tor przeszkód ustawiony w bezpiecznej przestrzeni, używając komunikatów werbalnych, np. „trzy kroki prosto”, „dwa kroki w tył”, „krok w prawo”.

Zabawy doskonalące umiejętność dostrzegania rytmów i regularności
► Lustrzane mozaiki – to świetna zabawa już dla dzieci trzyletnich. Zasada jest prosta – dziecko ma za zadanie zbudować taką samą mozaikę jak jego kolega, rodzic lub nauczyciel. W przypadku maluszków dobrze jest tworzyć mozaikę na oczach dziecka i dawać mu czas na równoczesne tworzenie własnej.

► Kowboj – …ma lasso! Skakanka związana na kształt lasso to nasze główne narzędzie.
Zadaniem dziecka (kowboja) jest coś „upolować”. Co dokładnie? Na dywanie rozkładamy
wiele przedmiotów i prosimy dziecko o stworzenie kategorii, nazwanie i włożenie wszystkich przedmiotów do pętelki. Dziecko mówi np.: „moje lasso złapie wszystkie czerwone rzeczy”, „moje lasso złapie wszystkie okrągłe przedmioty”, „moje lasso złapie wszystkie samogłoski” itp. Jeśli dopiero uczymy dzieci dostrzegania kategorii, możemy im je podpowiadać i na wstępie oczekiwać tylko odpowiedniego doboru przedmiotów.
► Szalone węże – nawlekane węże nie tylko ćwiczą małą motorykę, lecz także pozwalają dostrzegać rytmy w sposób tysiąckroć bardziej sprzyjający skupieniu niż przy wykonywaniu tego samego ćwiczenia na kartce. Zadanie jest proste – zgodnie ze wzorem nawlekamy koraliki na sznurek.

► Geometryczne rytmy z pominięciem koloru – to naprawdę trudne zadanie, które wymaga skupienia się na dwóch cechach: kształcie oraz kolorze (i ignorowaniu go). Zadaniem dziecka jest ułożyć rytm, np. trójkąt – kwadrat, z wymienionych figur w różnych kolorach.
► Bliźniacze wieże – nie ma powodu, by uczyć dostrzegania rytmów tylko w płaszczyźnie.

Konstruując dwie rytmicznie budowane wieże lub układając klocki naprzemiennie, np. walec, sześcian, walec, sześcian, dzieci doskonalą umiejętność dostrzegania regularności w formacie 3D. To dużo bardziej przystępna wersja dla młodszych dzieci.

Liczenie, wykonywanie działań, przygotowanie do dzielenia i mnożenia
► Zabawy z zastosowaniem drewnianych klocków i koralików – możliwości zabawy jest nieskończenie wiele: koraliki mogą być jabłkami, a koła zbieranymi grzybkami. Wymienione przedmioty są małe, kolorowe i interesujące dla dziecka; można je dzielić, dodawać, odejmować, nawlekać i ściągać ze sznurków. Wszystko zależy od nas. Dodawać można również z użyciem dłuższych i krótszych brył lub klocków z przedziałką odzwierciedlającą długość.
► Gra w kości – to prosta i równocześnie przyjemna zabawa. Dzieci otrzymują kostki do gry i dobierają się w pary lub grają z rodzicem. Każda para równocześnie rzuca kostką.
Wygrywa ta osoba, która ma więcej oczek.
► Muzyczne echo – dwoje dzieci lub dziecko i rodzic otrzymują prosty instrument perkusyjny, np. bębenek. Grający siadają plecami do siebie. Jeden z nich uderza w bębenek, a drugi musi odpowiedzieć tą samą liczbą uderzeń.

Kształcenie orientacji na płaskiej przestrzeni
► Kształtowanie orientacji na planszy – dziecko otrzymuje drewnianą lub papierową planszę i układa na niej figury zgodnie z instrukcją dorosłego, np. „w prawym górnym roku umieść zielony kwadrat. Żółte koło znajduje się pod niebieskim prostokątem…”. Na koniec dorosły przedstawia dziecku wzór – ułożoną przez siebie planszę lub jej schematyczny rysunek. Planszą może być kwadratowa siatka narysowana na kartce – im młodsze dziecko, tym
prostszą siatkę należy mu zaoferować.
► Architekci – dziecko otrzymuje kartkę i kredki. Zostaje kapitanem, który słownie tłumaczy innym graczom, co mają narysować na kartce. Instrukcję podaje według wzoru, który otrzyma, np.: „Na środku narysujcie prostokąt. Po jego lewej stronie płot z trzech trójkątów. Nad prostokątem duży trójkąt jako dach”.
► Statki – wersja mini. Dziecko i rodzic lub dwoje dzieci grają w klasyczne statki na uproszczonych zasadach. Na planszy o wymiarach 6 × 6 jeden z graczy rozmieszcza cztery statki (każdy z nich o wielkości jednej jednostki kwadratowej). Statki nie mogą się ze sobą stykać żadną z krawędzi. Drugi z graczy strzela i na niezasłoniętej planszy zaznacza swoje odpowiedzi (skreślenie – pudło, zamalowana kratka – trafiony statek). Przed rozpoczęciem gry należy upewnić się, że dziecko potrafi bez trudu odnaleźć odpowiednie pole, np. A5.

Doskonalenie intuicji geometrycznej, utrwalanie nazw kształtów:
► Tangramy – to świetna inspiracja, gdy chcemy oswoić dzieci z geometrią i doskonalić
percepcję wzrokową. Możesz je kupić w wersji drewnianej w większości sklepów z zabawkami, możesz wydrukować wybrane grafiki z internetu lub przygotować je samodzielnie. Tangramy są geometryczną kompozycją, która przedstawia kształt lub obiekt (często zwierzę) utworzony zawsze z tego samego zestawu figur geometrycznych.
W najprostszej wersji dziecko układa tangram na podstawie kolorowego szablonu, na którym widoczna jest każda z figur. W wersji trudniejszej dziecko widzi jedynie cień
powstałego obiektu i ma za zadanie w odpowiedni sposób ułożyć kompozycję z figur.
► Znajdź… – zadaniem dziecka jest odnaleźć w domu lub przedszkolnej sali jak najwięcej przedmiotów o danym kształcie.
► Druciki kreatywne – konstruowanie z nich figur geometrycznych autentycznie pozwala pojąć ich budowę. Druciki kreatywne kupisz w sklepie papierniczym.
► Kwadraciaki, trójkąciaki, prostokąciaki… – to potworki, które przedszkolaki tworzą na
podstawie dużej figury określonego kształtu, np. trójkąta. Rodzic rysuje na kartce wybraną figurę i prosi dziecko, by ją przemieniło, np. w kwadraciaka. Figura nabiera wtedy wartości emocjonalnej dla dziecka, które może nie móc przypomnieć sobie, jak wygląda trójkąt, ale na pewno przywoła trójkąciaka.

Utrwalanie cyfr
► Wyłaniająca się cyfra – plansza z cyfrą jest powoli odsłaniana, wysuwana spod materiału lub szarego papieru, a zadaniem dziecka jest odgadnąć, jaka cyfra powoli się pojawia.
► Jajka – do wykonania tej zabawy potrzebujemy pustych opakowań po jajku niespodziance. Do pojemniczka wrzucamy kilka koralików, a na wierzchu zapisujemy cyfrę oznaczającą ich liczbę. Po otwarciu jajka dziecko może upewnić się, że dobrze odgadło, co to za cyfra – powie mu o tym przeliczona liczba koralików.
► Klamerki – dzieci uwielbiają manipulować. Przyczepianie klamerek to doskonałe ćwiczenie dla palców. Przygotowujemy karty – na każdej z nich jest określona liczba elementów i trzy możliwe odpowiedzi cyfrowe do wyboru. Zadaniem dziecka jest przyczepić klamerkę w odpowiednim miejscu.

► Wesołe plansze pokazowe – możesz je pobrać z internetu. Ważne, żeby były kolorowe i interesujące dla dziecka i zawierały tyle elementów, ile prezentuje przedstawiona na nich cyfra. Możecie wykonać je wspólnie z dzieckiem – na pewno pozwoli mu to lepiej zapamiętać doskonaloną cyfrę.
► Wyklejanki – stwórz z dzieckiem galerię. Na kartkach A4 przygotuj wzory cyfr od 0 do 9 i poproś dziecko, by każdą z nich wylepiło innym materiałem – pomponami, ziarnami, plasteliną itp. Warto rozłożyć pracę na wiele dni i nie wprowadzać wszystkich cyfr jednocześnie.

Budowanie i rozwiązywanie zadań tekstowych
Koniecznie dążmy do tego, żeby dziecko słuchało zadań tekstowych, rozwiązywało je i w końcu tworzyło własne. To równocześnie rozwijające i twórcze zajęcie. Warto pamiętać, żeby rozwiązywania zadań tekstowych uczyć stopniowo:
Krok 1. Najpierw uczymy słuchania zadań ze zrozumieniem i obliczamy działania na konkrecie: „Kasia miała cztery jabłka. Zjadła dwa. Ile jabłek jej zostało?” – zadanie obliczamy dosłownie na jabłkach.
Krok 2. Po opanowaniu pierwszego etapu z rzeczywistymi przedmiotami, przy rozwiązywaniu kolejnych zadań posługujemy się zastępnikiem – kamykami, koralikami lub patyczkami.
Krok 3. Następnie patyczki i koraliki zastępujemy kropkami lub kreskami rysowanymi na papierze.
Krok 4. Kropki i kreski stopniowo zastępujemy cyframi, zamiast znaków matematycznych
używamy jeszcze słów-symboli, np. „4 i 5 to?” itp.
Krok 5. Wprowadzamy podstawowe symbole znaków matematycznych: =, +, –.
Krok 6. Uczymy dziecko samodzielnego zapisu działań.
Krok 7. Zachęcamy do tworzenia własnych zadań.

Gry i zabawy, którym warto zaufać:
► gra w szachy, warcaby, statki – pozwala doskonalić rozumienie położenia elementów na kartce i w płaskiej przestrzeni;
► konstruowanie z kloców różnego typu;
► tworzenie origami;
► domino – doskonali percepcję wzrokową, zachęca do przeliczania, utrwala cyfry (jeśli domino je zawiera);
► robienie zakupów i umożliwienie dziecku płacenia;
► odmierzanie produktów podczas wspólnego gotowania (waga, dzbanek z miarką);
► zaznaczanie na miarce zmieniającego się wzrostu dziecka;
► porządkowanie – rozkładanie zabawek do odpowiednich pudeł ze względu na typ i zastosowanie.

Monika Sobowiak

źródło: Jak wspierać rozwój przedszkolaka?, blog Pani Monia