Zima – scenariusze zabaw

Zimowe zabawy z mrozem, wodą i śniegiem w rolach głównych

Zima dostarcza wielu motywów, które mogą stanowić oś tematyczną zajęć dla kilkuletnich dzieci. Szczególnie atrakcyjne będzie dla przedszkolaków to, że będą mogły porównywać swoje codzienne obserwacje z treścią zabaw poznawanych w przedszkolu.

Warto porozmawiać z wychowankami o zmieniającym się „wyglądzie” wody, która przechodzi w kolejne stany skupienia – dzięki temu dzieci poznają sześciodzielną strukturę płatka śniegu oraz zjawiska towarzyszące mrozowi: tężenia wody w kostkę lodu, powstawania fantazyjnych malowideł na szybach, pojawiania się sopli lodu, a nawet szadzi. Nie może zabraknąć także nawiązania do odwilży oraz powstawania śladów na śniegu i ich znikania wraz z podwyższeniem się temperatury na dworze. Intrygujące może być dla dzieci również samodzielne przemieszczanie gór lodowych, a także przyglądanie się zamarzającemu lodowisku, zwieńczone zainscenizowaniem jeżdżenia na łyżwach.

„Płatek śniegu”

Fabuła/narracja: Gdybyście uważnie przyjrzeli się płatkowi śniegu, zobaczylibyście, że składa się on z kilku części. Każda z nich jest taka sama jak pozostałe (wychowawczyni prezentuje dzieciom zdjęcia lub rysunki przedstawiające śniegowe gwiazdki). Za chwilę wybiorę dzieci, które spróbują pokazać nam, jak może wyglądać taki płatek śniegu. Przyglądajcie się uważnie, jak będą to robiły, bo za chwilę wy także tego spróbujecie!

Przebieg: Pośrodku sali ustawia się sześcioro wychowanków, tak by powstał krąg. Jedno z dzieci przybiera dowolną pozycję. Pozostałe osoby naśladują ją. W ten sposób powstaje sześciodzielny „płatek śniegu”. Każdy z sześciorga wychowanków kolejno przyjmuje pozycję, którą powtarzają pozostali ćwiczący.

Cele:

wychowawczy: wdrażanie dzieci do prób improwizowania ruchowego,
dydaktyczny: opisanie wychowankom budowy płatka śniegu,
w sferze umiejętności ruchowych: uplastycznianie umiejętności wykonywania ruchów precyzyjnych kończynami i tułowiem,
w sferze zdolności motorycznych: doskonalenie zdolności różnicowania ruchów, kształtowanie orientacji przestrzennej.

Pogadanka końcowa: Ależ byliście pomysłowi! Dzięki temu płatek śniegu co chwilę zmieniał wygląd. Gdy spadnie śnieg, poprzyglądajcie się mu uważnie! Sprawdźcie, czy każdy płatek naprawdę składa się z kilku identycznych części!

Przybory/przyrządy: Zdjęcia lub rysunki przedstawiające śniegowe gwiazdki.

Uwagi:

Gdy wszystkie z sześciorga dzieci zaprezentują współćwiczącym wybraną pozycję, grupa kończy wykonywanie zadania. Jej miejsce zajmie następnych sześć osób.

„Mróz!”

Fabuła/narracja: Jesteście kroplami wody. Każdy porusza się w dowolnym kierunku. Kiedy jednak zrobi się zimno, wszystkie kropelki połączą się, tworząc bryłę lodu. Pamiętajcie, by stanąć wtedy jak najbliżej innych osób!

Przebieg: Pośrodku sali wyznacza się punkt, w którym ma powstać kostka lodu. Na sygnał osoby prowadzącej (komenda „Mróz!”), dzieci gromadzą się jak najbliżej tego punktu, tworząc zwartą grupę. Wyobraża to powstawanie bryły lodu. Gdy rozlegnie się komenda „Ocieplenie!”, przedszkolaki rozpierzchają się na wszystkie strony. Wielokrotne powtórzenia z przemiennym przechodzeniem ze stania w rozsypce (rozproszeniu) do gromadzenia się grupy w jednym miejscu.

Cele:

wychowawczy: wdrażanie dzieci do umiejętności współdziałania w dużej grupie,
dydaktyczny: utrwalenie w pamięci wychowanków faktu zamarzania wody w zwartą bryłę lodu po nastaniu mrozu oraz jej rozmarzania po ogrzaniu się powietrza,
w sferze umiejętności ruchowych: doskonalenie umiejętności ustawiania się w zwartej grupie,
w sferze zdolności motorycznych: kształtowanie szybkości, zwłaszcza zdolności niezwłocznego reagowania na sygnał.

Pogadanka końcowa: Jak szybko ta woda potrafiła zamarzać! Ledwie pojawiał się mróz, a już powstawała bryła lodu. Trwało to chwilę.

Przybory/przyrządy: Znacznik punktu, wokół którego należy gromadzić się.

„Sople lodu”

Fabuła/narracja: Zimą łatwo zauważyć sople lodu. Zwisają one z dachów. Czasem jednak są tak ciężkie, że aż same spadają. Wyobraźcie sobie, że stolik, który stoi przed wami, jest domkiem. Zawieście na nim sople lodu, tak by zwisały z dachu! Czy któryś z nich sięgnie aż do ziemi? Przekonajmy się!

Przebieg: Grupa dzieci otrzymuje kilkanaście pasów przezroczystej folii. Rozkłada się je na blacie stolika, tak by ich końce zwisały z niego. Dzięki temu będą przypominały sople. Dzieci najprawdopodobniej będą rozkładały foliowe paski niezbyt wprawnie, wskutek czego „sople” będą dość często zsuwały się na podłogę. Stanie się to punktem wyjścia do pogadanki końcowej.

Cele:

wychowawczy: wdrażanie dzieci do umiejętności współdziałania w małej grupie,
dydaktyczny: omówienie zagrożenia ze strony sopli zwisających z dachów,
w sferze umiejętności ruchowych: usprawnianie mięśni dłoni,
w sferze zdolności motorycznych: doskonalenie zdolności dostosowywania się do wymogów stawianych przez przybór, rozwijanie orientacji przestrzennej.

Pogadanka końcowa: Jak zauważyliście, sople nie zawsze wisiały długo. Niektóre z nich od razu spadały na ziemię. Dlatego stanie pod dachem, z którego zwisają sople lodu, jest niebezpieczne. Musicie o tym pamiętać! Nie możecie przecież pozwolić na to, żeby sople spadały wam na głowy.

Przybory/przyrządy: Po kilkanaście pasków przezroczystej folii dla kilkuosobowej grupki.

„Malowidła na oknach”

Fabuła/narracja: Wiecie już, że krople wody zamarzając, tworzą lód. Na pewno pamiętacie także fantazyjne malowidła, które powstają na oknach po mroźnej nocy. Tworzy je zamrożona cieniutka warstwa waty. Za chwilę spróbujemy wykonać podobne obrazy. Wyobraźcie sobie, że podłoga to szyba! Ułóżcie na niej paski papieru tak, by powstał podobający się wam wzór! Zaczynamy!

Przebieg: Każde z dzieci otrzymuje po kilka pasków papieru. Z nich układa na podłodze fantazyjny wzór. Gdy wszyscy wykonają swoje zadanie, oddalają się od tak utworzonego obrazu. Dzięki temu łatwiej można zobaczyć, co powstało z sumy pomysłów wszystkich dzieci.

Cele:

wychowawczy: wdrażanie dzieci do umiejętności realizowania własnych pomysłów,
dydaktyczny: opisanie wychowankom sposobu powstawania fantazyjnych zimowych malunków na oknach,
w sferze umiejętności ruchowych: kształtowanie sprawności mięśni dłoni,
w sferze zdolności motorycznych: rozwijanie orientacji przestrzennej.

Pogadanka końcowa: Jaki fantastyczny obraz powstał na naszym oknie! Która jego część podoba się wam najbardziej? Dlaczego? Czy chcielibyście wykonać jakieś inne malowidło na szybie?

Przybory/przyrządy: Po kilka pasków białego papieru dla każdego dziecka.

Uwagi:

Paski papieru, pozostałe po ćwiczeniu, wykorzystamy w zabawie „Szadź”.

„Szadź”

Fabuła/narracja: Na pewno nie znacie jeszcze jednego z trudnych słów. To „szadź”. Oznacza ono wiele małych białych kawałeczków lodu, które pojawiają się na drzewach w czasie mrozu. Z ich powodu nagle drzewa stają się całkowicie białe. Za chwilę sprawdzimy, jak wiele szadzi może przykleić się do drzewa.

Przebieg: Dzieci ustawiają się w kręgu. W jego wnętrzu znajduje się schematyczny rysunek drzewa pozbawionego liści. Każde dziecko trzyma w dłoniach pasek papieru, od którego oddziera się niewielkie kawałki. Spadają one na rysunek drzewa, co wyobraża pojawianie się na nim białych drobinek lodu. Czarne gałęzie stopniowo nikną pod warstwą białych strzępków papieru.

Cele:

wychowawczy: wdrażanie dzieci do umiejętności współdziałania w grupie,
dydaktyczny: wprowadzenie nowego określenia, opisanie wychowankom szadzi,
w sferze umiejętności ruchowych: kształtowanie sprawności mięśni dłoni,
w sferze zdolności motorycznych: doskonalenie orientacji przestrzennej.

Pogadanka końcowa: Jak widzę, szadź pokryła całe drzewo! Małe, białe kawałeczki lodu przykryły całe drzewo. Nie da się już dostrzec czarnych gałązek. Gdy będziecie na zimowym spacerze z rodzicami, postarajcie się sprawdzić, czy drzewa pokryte są szadzią!

Przybory/przyrządy: Po kilka pasków białego papieru dla każdego dziecka, schematyczny rysunek drzewa.

Uwagi:

Strzępki papieru pozostałe po ćwiczeniu wykorzystamy w zabawie „Odwilż”.

„Odwilż”

Fabuła/narracja: Kiedy robi się ciepło, śnieg staje się mokry i miękki. Łatwo wtedy przykleja się do rękawiczek. Za chwilę przekonacie się o tym sami.

Przebieg: Na stoliku rozsypuje się strzępki papieru pozostałe po zabawie „Szadź”. Wyobrażają one śnieg. Każde z dzieci zwilża dłoń i dotyka nią „śniegu”. Okazuje się, że papier przykleja się do dłoni, co jest dla przedszkolaków niemałym zaskoczeniem. Doświadczenie to stanie się punktem wyjścia do pogadanki końcowej. Wielokrotne powtórzenia z próbami podnoszenia „śniegu” na wiele sposobów (całą dłonią, jej grzbietem, wybranymi palcami).

Cele:

wychowawczy: wdrażanie dzieci do prób samodzielnego eksperymentowania,
dydaktyczny: opisanie wychowankom zmieniania się właściwości śniegu wraz z jego ocieplaniem się,
w sferze umiejętności ruchowych: uplastycznianie umiejętności wykonywania ruchów precyzyjnych dłońmi,
w sferze zdolności motorycznych: doskonalenie zdolności różnicowania ruchów w trakcie prób wielorakiego dotykania i podnoszenia przyborów.

Pogadanka końcowa: Okazało się, że mokry śnieg faktycznie bardzo kleił się do dłoni. Dzieje się tak zawsze wtedy, gdy zimą nastąpi odwilż, czyli ocieplenie. W takiej sytuacji nagle śnieg staje się miękki. To wtedy najłatwiej lepi się z niego wielkie kule. Pamiętajcie, by obserwować wygląd śniegu! Dzięki temu natychmiast dowiecie się, kiedy będzie najlepszy moment na zrobienie z niego bałwana.

Przybory/przyrządy: Strzępki papieru, pojemnik z wodą.

„Góry lodowe”

Fabuła/narracja: Na Ziemi są miejsca, w których znajdują się ogromne pola lodowe. Co jakiś czas odrywają się od nich ogromne góry lodowe. Co z nich pozostanie, gdy będą płynęły przez ciepłe morza? Za chwilę to sprawdzimy.

Przebieg: Kilkoro dzieci ustawia się wokół stolika, na którym stoi miska z ciepłą wodą. Wrzuca się do niej kilka kostek lodu lub kulek śniegu. Przedszkolaki przemieszczają je rękoma, przypatrując się uważnie ich przemianom.

Cele:

wychowawczy: inspirowanie dzieci do prób samodzielnego eksperymentowania,
dydaktyczny: zademonstrowanie wychowankom zmieniania się stanu skupienia wody ze stałego w ciekły,
w sferze umiejętności ruchowych: uplastycznianie umiejętności wykonywania ruchów precyzyjnych dłońmi,
w sferze zdolności motorycznych: doskonalenie zdolności różnicowania ruchów w trakcie prób wielorakiego dotykania przyborów.

Pogadanka końcowa: Okazało się, że z wielkich gór lodowych nic nie zostało. Co mogło stać się z lodem, które je tworzył? Dlaczego nie widzimy go teraz? Z jakiego powodu lód rozpuścił się w wodzie? Czy w zimnej wodzie lód wytrzymałby dłużej?

Przybory/przyrządy: Kostki lodu, plastikowa miska z ciepłą wodą.

Aneta Winczewska , Piotr Winczewski

źródło: wychowaniewprzedszkolu.com.pl